O’zr fa astronomiya instituti O’zmu fisika fakulteti


Neytron yulduz yaqinidagi ekzosayyora



Download 2,73 Mb.
bet3/3
Sana19.02.2022
Hajmi2,73 Mb.
#459047
1   2   3
Bog'liq
Экзосайёралар ША 04.11

Neytron yulduz yaqinidagi ekzosayyora

Биринчи тасдиқланган екзосайёра 1991 йилда астроном Aлександр Волсчан томонидан PSR 1257 + 12 русумли нейтрон юлдузи яқинида кашф этилган.

Birinchi ekzosayyora

1995 йилда астрономлар Мишель Майор (Michel Mayor) ва Дидье Қелоз (Didier Queloz) жуда аниқ спектрометр ёрдамида 51 Пегас юлдузининг 4,23 кунлик тебранишини аниқладилар. Тебранишнинг сабаби унинг яқинидаги сайёра еди. У Юпитерга ўхшарди, аммо у юлдузнинг яқин атрофида жойлашган эди. Aстрономлар орасида ушбу турдаги сайёралар "иссиқ Юпитерлар" деб номланган. Бу ҳақиқий экзопланетанинг биринчи тасдиқланган кашфиёти эди.


Статья проф. М. Майора и Д. Келоза об открытии планеты массой Юпитера около звезды солнечного типа с автографом проф. Майора. Эта работа положила начало зарождению нового направления в науке – экзопланетной астрономии
2019 йилда физика соҳасида Нобель мукофотига сазовор бўлган Мишель Майор ва ЎзР ФА Астрономия институтининг илмий ходими И. М. Асфандияров. Женева обсерваторияси, Швейцария.

Olamshumul kashfiyotlar

“Оддий юлдуз (пульсар эмас) атрофида айланувчи биринчи супер Ер типидаги экзосайёра Gliese 876 юлдузи ёнида 2005 йилда кашф этилган эди, унинг массаси 7,5 Ер массасига тенг.

Ilk tasvir

2008 йилда астрономлар илк бор бутун сайёра тизимининг тасвирини олишни уддалашди: Пегас юлдуз туркумида HR 8799 юлдузи атрофида айланувчи учта сайёранинг тасвири олинди. Бу A5 эрта спектрал синфининг иссиқ оқ юлдузи атрофида топилган биринчи сайёра тизими эди. Олдин кашф этилган барча сайёра тизимлари кечки синф юлдузлари (F-M) атрофида топилган.

Koronografdan foydalanib olingan sayyoralar


HR 8799 юлдузи атрофидаги сайёралар: HR 8799 е (ўнгда), HR 8799 d (пастда ўнгда), d 8799 c (юқорида ўнгда), HR 8799 b (юқорида чапда). Тасвир Кек расадхонасида олинган.

https://ru.wikipedia.org/wiki/HR_8799

“Yashash zonasida” joylashgan ekzosayyoralar

  • 2011 йил 5 декабрда Кеплер телескопи юлдуз атрофидаги “яшаш зонасида” жойлашган Kepler-22 b русумли биринчи супер Ер типидаги экзопланетани топди.
  • 2011 йил 20 декабрда Кеплер телескопи Ернинг катталигидаги ва ундан кичик бўлган биринчи экзопланеталарни кашф этди. Уларга Kepler-20 e (0,87 Ер радиуси ва 0,39 дан 1,67 гача Ер массасига ега) ва Kepler-20 f (Юпитернинг 0,045 массаси ва 1,03 Ер радиуси) деб ном берилди.

https://exoplanets.nasa.gov/trappist1


2017 йилда NASA Habble телескопи ёрдамида TRAPPIST-1 юлдузи атрофида Ер ўлчамига яқин еттита кашф этилганини эълон қилди.

Kepler-47 https://ru.wikipedia.org/wiki/Kepler-47


2012 йилда Kepler-47 русумли учта сайёра иккита юлдуз атрофида айланувчи биринчи қўшалоқ тизим кашф этилди.

Davomi bor!


Download 2,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish