O’zmu biologiya fakulteti Biologiya(turlari bo’yicha) bbu 20-02 talabalari Mahkamova Xumora Xo’jayeva Gulnoraning Umurtqasizlar Zoologiya fanidan

O’ZMU Biologiya fakulteti Biologiya(turlari bo’yicha) BBU_20-02 talabalari Mahkamova Xumora Xo’jayeva Gulnoraning Umurtqasizlar Zoologiya fanidan

Ignatanalilar (Echinodermata) tipi. Dengiz yulduzlari(Asteroidae) sinfi. Dengiz yulduzlarning ichki tuzilishi

Sistematikasi Haqiqiy Ko’p hujayralilar kenja olami – Eumetoza Ignatanilar tipi – Echinodermata Dengiz yulduzlari – Asteroidea

ELEUTEROZOYLAR (ELEUTHEROZOA) KENJA TIPI

Tanasi yulduzsimon, sharsimon yoki ilonga o‘xshash shaklda boladi.Skeleti sovutga o‘xshash yoki qisman reduksiyaga uchragan. Ogiz va anal teshiklari tanasining qarama-qarshi tomonlarida joylashgan. Erkin yashovchi hayvonlar; ambulakral sistemasi yordamida harakat qiladi.
Ignaterililar. A - dengiz yulduzi, В - dengiz nilufari, D - dengiz bodringlari,
E - dengiz tipratikani.
Dengiz yulduzining tashqi tuzulishi
Dengiz yulduzining hazm qilish sistemasi
Oral tomonida joylashgan og’iz teshigi qisqa halqum orqali xaltaga o’xshash oshqozonga ochiladi. Oshqozon qisqa va tor orqa ichakka o’tadi. Orqa ichagi oboral tomonining markazidagi chiqarish teshigi orqali tashqariga ochiladi. Oshqozondan har bir nur bo’ylab bir juftdan uzun naylar ketadi.
Dengiz yulduzining ichki tuzulishi
Ambulakral sistemasi Bu Sistema madreopar plastinkadan boshlanadi. Ambulakral oyoqlardagi so’rg’ichlar yordamida qoyalarga yopishib, tik ko’tariladi. Ular soatiga 3-5 metr tezlikda harakatlanadi.
PERIGEMAL, YA’NI PSEVDOGEMAL SISTEMASI
Bu sistema ham naylardan iborat bo’lib, selomdan hosil boladi. Og’izoldi halqa perigemal nayi va undan nurlar bo’ylab ketgan radial perigemal naylardan iborat. Perigemal sistema ham selom suyuqligi bilan to’lgan. Bu sistema naylari nerv sistemasini o’rab turadi.
AYIRISH SISTEMASI
Dengiz yulduzlarining ayirish organlari bo’lmaydi. Tana bo’shlig’i devorining eng yupqa joyidan ayirish mahsulotlari teri jabralari orqali chiqarib tashlanadi.
QON AYLANISH SISTEMASI
NERV SISTEMASI
Madreopor plastinkalar
Tosh nayi
Ambulakral oyoqlar
Aylanasimon nay
Radil nurlar
Ayirish tizimi
JINSIY TIZIMI
Voyaga yetgan yulduz
Urug’lanish
Zigota
Diplerula
Braxiular shaklanayotgan yulduz
Tuxumdan chiqan yosh yulduz
Voyaga yetmagan yulduz
Asosiy qismi ayrim jinsliy ba’zan ikki jinsli ya’ni germofroditlar ham uchraydi
Regeneratsiya. Bir radial o’qidan Yangi Dengiz yulduzini hosil bo’lishi
TARQALISHI VA AHAMIYATI
Dengiz yulduzlari sho’rlangan dengizlarda uchraydi. Ayniqsa tropik dengizlarda, qirg’oq yaqinida marjon riflari orasida ko’p bo’ladi.