Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

Uy va yovvoyi parrandalar go’shti
Parrandachilik aholini nafaqat tuxum, balki go’sht bilan ta’minlovchi sohalardan ham biri 
hisoblanadi. Asosiy uy parrandalariga tovuq, oz, o’rdak va kurka kiradi.
Tovuq - eng ko’p tarqalgan uy parrandasi hisoblanadi. Tovuqlarning zotlari go’sht 
beradigan, tuxum beradigan va go’sht-tuxum beradigan turlariga ajratiladi.
ozlarning massasi tovuqlariga qaraganda katta bo’lib - 6-12 k ni tashkil etadi.
O’rdak tez rivojlanadigan parranda hisoblanib, sakkiz haftaligi 2 k massaa ega bo’ladi. 
O’rdak asosan go’sht olish uchun etishtiriladi.
49 - jadval
Parranda go’shtlarining o’rtacha kimyoviy tarkibi
100 iste’mol qilinadigan o’rtacha kimyoviy 
tarkibi
Go’shtning turi
Semizlik 
kateoriyalari
suv
oqsil
Yo
kul
I
65,5
19,8
13,8
0,9
Tovuq
II
70,9
21,4
6,7
1,0
I
67,5
19,8
11,6
1,1
Jo’ja
II
72,1
22,8
3,9
1,2
I
49,4
13,0
37,0
0,6
O’rdak
II
58,7
17,5
22,9
0,9
I
56,6
15,8
26,8
0,8
O’rdak bolasi
II
63,0
16,9
19,2
0,9
I
49,8
12,2
38,1
0,8
oz
II
59,4
16,9
22,8
0,9
oz bolasi
I
52,9
16,8
29,8
0,5
51

---

II
67,6
20,3
11,4
0,7
I
60,6
19,9
19,1
1,0
Indyuk
II
66,8
24,0
8,0
1,2
I
68,4
22,5
8,2
0,9
Indyuk bolasi
II
70,6
25,1
3,3
1,0
Kurkalar eng katta uy parrandalari hisoblanib, ular ham asosan go’sht olish uchun 
etishtiriladi. Ularning massasi 10-14 k ni tashkil etadi. Kurkalar go’shti yuqori ozuqaviy 
qiymatga ega bo’lib, origanizmda tez hazm bo’ladi.
Uy parrandalarining go’shti tarkibida oqsil, yo, uglevodlar, mineral moddalar, suv va 
boshqa moddalar bo’ladi.
Uy parrandalari go’shtida oqsillar 11 % dan 25 % gacha bo’lib, ularning ko’pchiligi to’la 
qiymatga ega bo’lgan oqsildir. Parranda go’shtlaridan kurka go’shti eng oqsila boy hisoblanadi, 
ozlar go’shtida esa eng kam miqdorda oqsil bo’ladi.
Uy parrandalari yo miqdori bo’yicha bir-biridan keskin darajada farq qiladi. Masalan, 
jo’ja tarkibida yo miqdori 4-5 % ni tashkil etsa, semiz o’rdaklar go’shtida esa yo miqdori 53 % 
gachani tashkil etadi. Bu yolarning erish temperaturasi 23
0 
S dan 39
0 
S oraligida bo’lib, 
origanizmda tez hazm bo’ladi.
Uglevodlar uy parrandalari go’shtida likoen holida uchrab, ularning miqdori juda oz - 0,5 
% ni tashkil etadi.
Uy parrandalari go’shti tarkibida mineral moddalar (kaliy, natriy, fosfor, temir tuzlari) 0,5 
% dan 1,2 %, ekstraktiv moddalar 1,5 %, suv esa 35 % dan (seryo o’rdaklarda) 72 % gachani 
(jo’jalarda) tashkil etadi.
Uy parrandalari go’shtida kam bo’lsada A, V
1
, V
2
va RR vitaminlari uchraydi.
Uy parrandalarining go’shti so’yilgan mol go’shtiga qaraganda birlashtiruvchi to’qimalari 
kam bo’lganligi uchun muskul to’qimasi tuzilishining mayinligi bilan farq qilib, yuqori ta’m 
ko’rsatkichlariga egadir. Ayniqsa kurka, tovuq, broyler jo’ja go’shtlari to’liq qiymatga ega 
bo’lgan oqsil, erish temperaturasi past bo’lgan yolariga boyligi uchun qimmatli hisoblanadi. Shu 
sababli, bunday parranda go’shtlari origanimzda tez hazm bo’ladi va parhez maqsadlarda 
ishlatiladi.
Uy parrandalari go’shti eneriya berish qobiliyati bilan bir-biridan katta darajada farq 
qiladi va asosan go’shtdagi yo miqdoriga boliq bo’ladi (50-jadval).
Uy parrandalari go’shtining eneriya berish quvvati