Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi

2. ISHLAB CHIQARISHNING NAZARIY ASOSLARI 

MDHda tabiiy qattiq yog‘lar miqdori chegaralangan, suyuq o‘simlik yog‘lari 

esa ko‘p miqdorda ishlab chiqariladi. Shuning uchun suyuq yog‘lar 

gidrogenlanib

, 

qattiq holga keltiriladi. 

Gidrogenlash mahsuloti 

salomas 

deyiladi. Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda 2 ta 

gidrozavod  ishlab  turibdi. Gidrogenlash  suyuq  yog‘  tarkibidagi  to‘yinmagan  yog‘ 

kislotalarini  vodorod  bilan  to‘yintirishga  asoslangan.  Bunday  jarayon  natijasida 

to‘yinmagan  suyuq  yog‘  kislotalari  pirovardida  to‘yingan  va  nisbatan  yuqori 

haroratda suyuqlanadigan kislotalariga o‘tadi. 

Gidrogenlangan  yog‘lar  ishlab  chiqarish  texnologiyasi,  shuningdek  uning 

ayrim  bosqichdagi  kimyoviy  jarayonlar  nihoyatda  murakkabdir.  Shu  sababli 

yog‘larni gidrogenlashda yuz beradigan jarayonlarning nazariy asoslarini o‘rganish 

muhim ahamiyat kasb etadi.  

Har xil moddalarning molekulalararo kimyoviy reaksiyasining amalga oshishi 

uchun  bunday  molekulalar  o‘zaro  ta’sirda  bo‘lishi,  ya’ni  reaksiyaga  kirishuvchi 

qismi bir-biri bilan to‘qnashuvi zarur. Lekin ma’lum hajmda joylashgan va bir-biri 

bilan  kerakli  yo‘nalishda  to‘qnashgan  bunday  molekulalarning  juda  oz  qismigina 

o‘zaro  ta’sirga  kirishadi.  Bu  hol,  oz  miqdordagi  molekulalargina  energiyasining 

o‘zlaridagi  bog‘larni  o‘zgartirib  yangi  bog‘lar  hosil  qilish,  ya’ni  yangi  birikma 

hosil qilish reaksiyasini amalga oshirish uchun yetarli ekanligini bildiradi. Berilgan 

reaksiyani  amalga  oshirish  uchun  yetarli  bo‘lgan  bunday  aktiv  molekulalarning 

minimal energiyasi uning