Oziq-ovqat injiniringida modellashtirish va avtomatlashtirish

n	k1
k2
0	1	1	0
0,104	2	1,718	0,282
0,218	3	3,695	0,805
0.319	4	4,463	1,425
0,410	5	5,119	2,100

Agar T_ab/ T_{bd  } 0,104 bo‘lsa uzatish funksiyasi darajasi birga (n=1) teng bo‘lsa, T va _{  u} qiymati o‘tish chizmasi yordamida topiladi:

T=T_bd , _{ u} = T_ab
Agar qurilma uzatish funksiyasi darajasi birdan katta bo‘lsa, (T_ab/T_bd>1) uzatish funksiyasi ko‘rsatkichlarini quyidagicha aniqlanadi:
T= T_bd/k_{1
 1} = k₂ T
Bu yerda k₁, k₂ qiymatlar 1- jadvaldan olinadi.
Qurilma shartli kechga qolish vaqti:
_{ u} = T_ab – _{ 1}
Agar tajriba chizmasida 0a kechga qolish vaqti mavjud bo‘lsa, unda τ_d=T_oa uni T_ab qiymatga qo‘shilsa, (n_{ }o‘lgani uchun) kechga qolish qiymatini:
_{ } = _{ d} + _{ y}
p=2 bo‘lganda

Qurilma kuchaytirgich koeffitsienti quyidagicha hisoblanadi:
K=_{ }
Jadvaldan topilgan n, k₁, k₂ qiymatlarni uzatish funksiyasi formulasiga qo‘yib, qurilma uzatish formulasini topiladi. Agar p=1 unda T= T_{bd  } T_ab.
Agar p > 1 bo‘lsa T= T_ab / k₁ , _{ } = k₂ T. Qurilma kechga qolishi ( kechikish vaqti) _{ u} = T_ab – _{ 1} .


III. ROSTLAGIChLAR VA ULARNI TANLASh

Kimyo sanoatning eng muhim talablaridan biri — texnologik jarayonning turg‘unlashgan rejimini saqlashdan iborat. Moddiy va energetik balansga rioya qiladigan mashina yoka apparat rostlanuvchi ob’ekt deyiladi.

Texnologik jarayonni boshqarishning asosiy vazifasi qurilmada asosiiy ko‘rsatkichlarni (parametr) kerakli kattalikda (zadannoe znachenie) ushlab turish va qurilmaga ta’sir etuvchi tashqi turtki (izmenenie parametrov) ta’sirini tezroq yo‘qotish, ya’ni o‘tish jarayonini tezlatishlardan iboratdir.
Rostlagich, boshqarish tizimida yopiq zanjirni tashkil etuvchi elementlardan biridir. Boshqarilayotgan ko‘rsatkichning shu laxzadagi qiymatining berilgan qiymatdan farqi rostlagich uchun kirish kattaligi bo‘lib, biror funksional o‘zgarishi chiqish qiymat bo‘ladi

Agar u = 0 bo‘lsa unda
x=f(y)
Bu formula rostlagich qonuniyatini ko‘rsatadi. Har bir rostlagich turi alohida qonuniyatga ega.
Uzluksiz rostlagichlar rostlash qonuniyati bo‘yicha proporsional, integral, differensial, proporsional-integral, proporsional – integral-differensial va pozitsion rozitsion rostlagichlarga bo‘linadi (3-jadval).
Roslagichlar haqida ma’ruzada va tajriba ishlarida tanishgansiz, shu sababli roslagichlarni tanlash xaqida fikr yuritamiz.
Agar jarayon boshqarishda qurilma kirish qiymatini “o‘chirish” va “yoqish” bilan boshqarish mumkin bo‘lsa unda pozitsion (Pz) rostlagichni qo‘llaymiz;
agar boshqaruvchi qiymat o‘zgarishi chiqish qiymatiga proporsional bo‘lishi kerak bo‘lsa, chiqish qiymatidagi chetga chiqish (otklonenie) ruxsat etilsa va yana mo‘tadil holatga qaytish tezligi ahamiyatsiz bo‘lsa, bu holda eng sodda rostlagich proporsional (P) rostlagichlar qo‘llaniladi;
agar yuqoridagi shartlardan biri talab etilgan chiqish qiymatdan chetga chiqish ruxsat etilmasa, u xolda proporsional-integral rostlagich qo‘llaniladi;
agar yuqorida aytilgan shartlardan biri, ya’ni o‘tish jarayon vaqtini tezlashtirish talab etilsa, u xolda proporsional-integral-differensial (PID) rostlagich tanlanadi.
Murakkablik pog‘onasida keyingi o‘rinda turgan rostlagich o‘zidan oldinga rostlagichlar xususiyatini o‘ziga qo‘shib boradi. Rostlagichlarning dinamikasi, rostlash chizmasi, xarakteristikalari uzatish funksiyasi va strukturaviy sxemasi 2-jadvalda berilgan.