O‘zgartirib rostlash Reja: «Tiristorli kuchlanish rostlagich – asinxron motor»

 
3.Asinxron motorning chastota o‘zgartkichga ulanish sxemasi va tavsiflari
 
Elektr yuritmaning asosiy elementi kuchlanish va chastota o‘zgartkichi 1 bo‘lib, uning kirish qismi
U
1
=220, 380V va h. k. kuchlanishli va chastotasi
f
1 
= 50 Gs bo‘lgan tarmoqqa ulangan bo‘lib 
uning chiqish qismidagi kuchlanishning qiymati (U
1rost 
= var) va chastotasi (
f
1rost 
= var) keng 
diapazonda rostlanadi (6.3,a – rasm). U
1rost
va 
f
1rost
larni rostlash boshqaruv signali U
b
orqali 
amalga oshiriladi va natijada asinxron motor 2 ning tezligi rostlanadi. Asinxron motorning 
chastotasini rostlashning eng sodda 
const
f
U

1
1
šqnuniyatini amalga oshiruvchi elektr 
yuritmaning mexanik tavsiflari tahlili shuni ko‘rsatadiki, ideal salt yurish tezligi 
f
1 
ga proporsional 
ravishda o‘zgargan holda motorning maksimal momenti M
K 
= const bo‘lib o‘zgarmay qoladi. 

---

Mexanik tavsiflar (6.3, b – rasm) o‘z xususiyatlariga ko‘ra f
1 
< f
1N
va f
1 
> f
1N
guruhlarga 
bo‘linadi. Chastota qiymati 
f
1 
< 
f
1N
bo‘yicha rostlanganida va chastotaning f
13 
= f
1N
; f
14 
< f
13
va f
15 
< f
14 
lariga mos asinxron motorning tavsiflari 6.3,b – rasmdagi 3, 4 va 5 tavsiflar to‘g‘ri keladi. 
Amaliyotda esa chastotaning kichik qiymatlarida stator chulg‘ami aktiv qarshiligini hisobga 
olmaslik M
K
qiymatining kamayishiga olib keladi va shuning uchun stator chulg‘amining aktiv 
qarshiligida kuchlanish pasayishini hisobga olgan holda kuchlanishni bir oz oshirish kerak bo‘ladi. 
Chastota qiymati f
1 
> f
1N
bo‘yicha rostlanganida asinxron motorning normal ishlashini ta’minlash 
uchun kuchlanishni nominal qiymatdan oshirib bo‘lmaydi va shuning uchun chastotaning 
rostlanishi kuchlanishning o‘zgarmas qiymatida – U
1 
= U
1N 
= const da amalga oshiriladi (1, 2 – 
tavsiflar). 
Shuning uchun M
K 
ning qiymati chastota oshgan sari proporsional kamayib boradi. 
6.3 – rasm. Asinxron motorli chastota bo‘yicha tezligi rostlanadigan elektr yuritmaning umumiy 
tizim sxemasi (a) va mexanik tavsiflari (b)