O`zg varaq Hujjat № Imzo Sana Bet

 2.Spirt ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirish. 

SPIRT SANOATI

 — oziqovqat sanoatining oziqovqat xom ashyosi (don, 

kartoshka, melassa)dan 

etil spirti

 (

xom ashyo

) va rektifikatsiyalangan spirt 

ishlab chiqaradigan tarmogʻi. Oziqovqat xom ashyosidan tayyorlanadigan 

spirt faqat tarkibida alkogol boʻlgan ichimliklar 

ishlab chiqarish

. da emas, 

balki 

xalq

 xoʻjaligining tibbiyot, radioelektronika, 

parfyumeriya

 va b. 

sohalarida ham ishlatiladi. 

Texnika

 ishlarida qoʻllaniladigan etil spirtining 

koʻp qismi, asosan, oziqovqat uchun ishlatilmaydigan oʻsimlik moddalarini 

gidrolizlash va turli kimyoviy usullarda sintezlash yoʻli bilan olinadi. 

Respublikada ishlab chiqarilayotgan oziqovqat spirti, asosan (80%), ichki 

bozorni — «Oʻzmevasabzavotuzumsano atxolding» kompaniyasining 

vinoaraq korxonalarini, «Doridarmon» aksiyadorlik kompaniyasi 

boʻlinmalarini, «Oziqovqat sanoati» uyushmasi va b. korxonalar 

ehtiyojlarini taʼminlaydi. 1999-y. dan oziqovqat spirti 

Markaziy 

Osiyo

 hududidagi boshqa davlatlarga 

eksport

 qilinadi. 

O’simlik  suyuqligi  (braga)  dan  spirt  ajratish  bosqichi  va  uni 

aralashmalardan  tozalash  oxirgi  bosqich  hisoblanib,  bragoreftifikacion 

qurilmalar  (BRQ)da  amalga  oshiriladi.  BRQ  texnologik  sxemalarining  bir 

---

 

 

 

O`zg

 

varaq

 

Hujjat  № 

Imzo 

Sana

 

Bet 

 

 

Halilov F.V 

 

   Haqberdiyev I 

Hahhhh 

Bajardi: 

Rahbar: 

necha varianti mavjud, ammo ularni avtomatlashtirish pirinciplari o’xshash, 

shuning uchun misol tariqasida bilvosita ishlovchi uch kolonnali qurilmani 

qarab chiqamiz. 

  Braga  achitish  bo’limidan  issiqlik    almashgich  1  ga  uzatiladi,  u  erda 

spirt  va  suv  bug’lari  bilan  isitiladi,  keyin  achitish  kolonnasi  6  ning  yuqori 

qismiga  tushadi  va  likopchalar  bo’yicha  pastga  oqib  tushadi.  Suyuqlik 

oqimiga  qarshi  suv  va  spirt  bug’lari  ko’tariladi,  bu  bug’lar  kolonna 

qaynatgichiga  yo’naltirilgan    isituvchi  bug’  issiqligi  hisobiga  hosil  bo’ladi. 

Issiqlik massa almashinuvi natijasida bug’ oqimidagi spirt konsentratsiyasi 

ortadi,  suyuqlikda  esa  kamayadi.  Spirt  haydalgan  braga  barda  deyiladi.  U 

kolonnaning pastki qismidan olinadi va spirt sanoatining asosiy chiqindisi 

bo’lib,  mollar  uchun  bevosita  ozuqa  sifatida  yoki  ozuqa  xamirturushlar 

ishlab  chiqarish  uchun  xomashyo  sifatida  foydalaniladi.  Spirt  va  u  bilan 

birga chiquvchi aralashmalar bug’lari kolonnaning yuqori qismidan chiqadi, 

issiqlik  almashgich  1  da  braga  oqimi  bilan  sovitiladi  va  deflegmator  2  da 

unga sovituvchi suv beriladi, pirovard kondensatsiyalanadi.  

  Spirt xomashyoni tozalash epyuracion kolonna 7 da amalga oshiriladi, 

u  erga  deflegmator  2  dan  spirt  xomashyosi  kondensati    haydash  uchun 

beriladi.  Kolonna  bug’  bilan  isitiladi,  u  qaynatgichga  uzatiladi.  Epyuracion 

kolonnadagi  temperatura  rejimi  spirtning  ajralishiga  mo’ljallangan,  u  bu 

erda aralashmaning va oson uchib ketuvchi qo’shimchalar (efir, al’degidlar, 

metinol  va  boshqalar)ning  yuqori  qaynovchi  komponenti  hisoblanib,  ular 

kolonna 3 ning yuqori qismida to’planadi va undan efiroal’degidli fraktsiya 

(EAF) ko’rinishida chiqadi. 

20—30%  konsentratsiyali  tozalangan  spirt  (epyurat)  epyuracion 

kolonnaning  pastki  qismidan  chiqariladi  va  pirovard  tozalash  hamda 

konsentratsiyani oshirish uchun rektifikacion kolonna 8 ga uzatiladi.   Bu 

kolonnada  oson  uchib  ketuvchi  (bug’lanuvchi)  komponent  -  spirt,  asosiy 

yuqorn  qaynovchi  komponent  suv  hisoblanadi,  shuning  uchun  spirt 

konsentratsiyasi  kolonna  balandligiga  qarab  ortadi.  Bu  kolonnani  isitish 

boshqa  ikki  kolonnaniki  kabi  faqat  qaynatgichga  uzatiladigan  bug’  bilan 

amalga oshiriladi. 

---