O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

1-vazifa: 
1.
 
Ikkinchi  uzatishning  va  hujum  zarbasining  yo‘nalishini  oldindan 
bila olish, shu asosda hujum joyiga o‘z vaqtida siljishni boshlash. 
2.
 
Hujum  hududiga  o‘z  vaqtida  o‘tish  va  yuqoriga  sakrash  uchun 
sharoit  yaratish,  zaruriyat  bo‘lganda,  o‘z  harakatlarini  to‘siq  bo‘yicha 
sheriklar bilan kelishtirish. 
3.
 
Baland  vertikal  sakrashni  bajarish  (zaruriyat  bo‘lganida  to‘r 
bo‘ylab oldindan siljib o‘tish). 
4.
 
Raqib  jamoasi  hujumchi  o‘yinchilarining  zarbasi  yo‘nalishini 
oldindan bila olish. 
5.
 
Hujumchiga  samarali  qarshi  harakat  qilishni  tashkil  etish  uchun 
qo‘llarni  o‘z  vaqtida  va  maqsadga  muvofiq  tarzda  to‘pga  to‘g‘ridan-
to‘g‘ri qarshi yo‘nalishga o‘tkazish. 
2-vazifa.
  Hujum  zonasiga  o‘z  vaqtida  o‘tish  va  yuqoriga  sakrash 
uchun  sharoit  yaratish,  zaruriyat  bo‘lganida  o‘z  harakatlarini  to‘siq 
bo‘yicha sheriklar bilan kelishtirish. 
To‘siq  qo‘yuvchi  o‘yinchining  harakatlanish  usuli  to‘siq  qo‘yish 
joyigacha  bo‘lgan  masofa,  vaqt    bo‘lish,  zaruriy  sakrash  trayektoriyasi, 
hujumchining  to‘rga  tomon  yugurish  burchagi  va  boshqalar  bilan 
aniqlanadi.  Uncha  katta  bo‘lmagan  oraliqda  harakatlanishni  tayanch 

---

152 
tiralgan  qadamlar  yoki  sakrash  (harakat  yo‘nalishi  bo‘yicha  “uzoqdagi” 
oyoqda  ikkita  qattiq  tovonda)  bilan  bajarish  eng  samaralidir. 
Harakatlanishning bunday usuli raqib jamoasi hujumchisi va bog‘lovchi 
o‘yinchini doimo ko‘rib turishga imkon beradi, to‘siq qo‘yuvchining har 
qanday vaqtda sakrashga tayyorlanishini ta’minlaydi. Umuman olganda 
esa,  vaqt  imkon  bersa,  tayanch    tiralgan  qadamlar  bilan  ancha  kattaroq 
oraliqni ham bosib o‘tish mumkin.  
Vaqt  tig‘iz  bo‘lganda  3-4  metrdan  8  metrgacha  oraliqda 
harakatlanish  uchun  yuguruvchi  qadamni  qo‘llash  samaraliroqdir,  yon 
tomon  bilan  to‘r  bo‘ylab  (yugurishni  harakat  yo‘nalishi  bo‘yicha 
yaqinroqdagi  oyoqdan  boshlab)  harakatlanish  va  keyin  burulib  raqibga 
yuzma-yuz  turish,  to‘rga  yaqin  oyoqda  taranglashish  lozim.  Ba’zida 
o‘yin  vaziyati  o‘yinchiga,  to‘rga  yon  tomon  bilan  burilmaslik  uchun, 
ko‘ndalangiga  ikkinchi  qadamni  bajarishga  imkon  beradi.  Biroq  har 
qanday holatda ham yugurishni to‘r bo‘ylab amalga oshirish kerak, “joy 
tanlab to‘siq qo‘yish” holati bundan mustasno. 
3-vazifa
. Yuqori vertikal sakrashni bajarish yoki zaruriyat bo‘lganda 
to‘r  bo‘ylab  harakatlanish.  Sakrash  balandligi  o‘z-o‘zicha  (uning 
trayektoriyasi  kabi)  samarali  to‘siq  qo‘yishning  sharti  hisoblanadi. 
Yuqoriroq  sakrashda  to‘siq  qo‘yuvchilar  taranglashuv  effektidan 
foydalanadilar.  Joyida  taranglashuv  bilan  sakrashni  bajarishga 
o‘rgatilmasligidan, o‘yinchilar buni ko‘pchilik hollarda asossiz ravishda, 
to‘pga  yugurib  kelib  to‘siq  qo‘yishda  qo‘llaydilar.  Bu  bir  qator  texnik 
xatoliklarga  (to‘rga  tegib  ketish,  o‘rta  chiziqdan  o‘tib  ketish)  va  yaxshi 
tashkil etilmagan to‘siq qo‘yishlarga olib keladi.