O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Kotib
.
 
Hakamlik qilish joyi. 
Kotib  o‘z  faoliyatini  birinchi  hakam  qarama-qarshisidagi  ustun 
ortida  (ikkinchi  hakam  orqasida)  joylashtirilgan  stulga  o‘tirgan  holda 
olib boradi. 
Burchlari. 
Kotib  ikkinchi  hakam  bilan  hamkorlikda  qoidaga  muvofiq  o‘yin 
bayonnomasini  yozib  boradi.  Kotib  o‘zining  hakamlik  faoliyati  bilan 
bog‘liq bo‘lgan ma’lumotlarni bildirishda o‘yinni to‘xtatish kerak bo‘lib 
qolsa,  tovushi  farq  qiluvchi  hushtak  yoki  sirenadan  foydalanishi 

---

264 
mumkin. 
Kotib o‘yin va partiyalar oldidan: 
Bayonnomaga  o‘yin  va  jamoa  haqidagi  ma’lumotni  yozadi  hamda 
sardor  va  murabbiylar  imzosini  qo‘ydiradi.  O‘yinchilarning  joylashish 
tartibi  bo‘yicha  murabbiy  bergan  varaqdagi  o‘yinchilar  raqamini 
bayonnomaga  yozadi.    Agar  kotib  ushbu  varaqni  o‘z  vaqtida  olmasa,  u 
zudlik  bilan  bu  haqida  ikkinchi  hakamga  aytadi.  Varaqdagi  o‘yinchilar 
raqami hakamlardan boshqa kishilarga sir tutiladi. 
Liberoni raqami va familiyasini bayonnomada qayd etadi. 
Kotib o‘yin davomida: 
Yig‘ilgan  ochkolarni  yozib  boradi  va  hisobning  tabloda  to‘g‘ri  aks 
ettirilishini nazorat qiladi. O‘yinga to‘p kiritish navbatini nazorat qiladi. 
Agar navbat buzilsa, zudlik bilan bu haqida hakamlarga xabar qiladi.  
Tanaffuslar va o‘yinchi almashtirishlarni bayonnomaga yozib boradi 
hamda  buni  to‘g‘ri  yoki  noto‘g‘ri  ekanligini  ikkinchi  hakamga  aytib 
turadi.  Tanaffus  noto‘g‘ri  talab  qilingan  bo‘lsa,  bu  haqida  hakamlarga 
xabar  beradi.  Hakamlarni  partiya  tugagani,  texnik  tanaffuslarning 
boshlanishi  va  tugash  vaqti  hamda  hal  qiluvchi  partiyada  hisob  8 
bo‘lganligi  haqida  xabardor  qiladi.  Har  bir  ko‘rilgan  jazo  choralarini 
bayonnomada qayd etadi. Ikkinchi hakam ko‘rsatmasiga binoan o‘yinda 
ro‘y  bergan  barcha  vaziyatlarni  (istisno  tariqasida  almashtirish,  turli 
tanaffus va boshqalarni bayonnomaga yozib boradi). 
O‘yin yakunida kotib: 
- yakuniy hisobni bayonnomaga yozadi; 
- agar shikoyat bo‘Isa, uni bayonnomaga qayd etadi va sardorga shu 
shikoyat mohiyatini bayonnomada ko‘rsatishga ruxsat beradi; 
-  bayonnomaga  imzo  chekadi,  sardor  va  hakamlarga  imzo 
qo‘ydiradi.