O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Birinchi hakam.

Birinchi hakam joyi.
Birinchi hakam o‘z faolyatini to‘r tortilgan ustun orqasida joylashadigan hakam o‘rindig‘ida tik turib yoki o‘tirgan holatda amalga oshiradi.
Birinchi hakamning faoliyati.
Birinchi hakam o‘yin jaroyonini o‘yin boshlanishidan yakunlangungacha boshqarib turadi. U shu o‘yinda ishtirok etayotgan barcha hakam va o‘yinchilarga rahbarlik qiladi. O‘yin davomida uning qarori hal qiluvchi kuchga ega. Birinchi hakam qolgan hakamlar qarorini noto‘g‘ri deb topsa, ularning qarorini bekor qilish huquqiga ega. Agar biron-bir hakam o‘z vazifasini uddalay olamasa, birinchi hakam ularning vazifasini o‘z zimmasiga olishi mumkin.
Birinchi hakam maydondagi boshqa ishchilar (to‘pni olib beruvchilar maydonni tozaluvchilar) faoliyatini ham nazorat qiladi. Birinchi hakam o‘yinga aloqador qoidadan tashqari masalalarni ham hal qilish huquqiga ega. Birinchi hakam o‘z qarorlarini muhokama qilishga
yo‘l qo‘ymasligi kerak. Lekin jamoa sardori iltimosiga ko‘ra, u o‘zining qaroriga izoh berishi lozim. Agar sardor mazkur izohdan qanoatlanmasa, unga o‘yindan so‘ng rasmiy shikoyat arizasini yozish huquqi berilishi kerak. Birinchi hakam maydon, uskunalar sharoitlarining qoidaga mos ekanligiga javob beradi.
Burchlari.
Birinchi hakam o‘yindan oldin:

• 
  maydon, to‘p va boshqa uskunalar holatini nazoratidan o‘tkazadi;
  
• 
  jamoalar sardorlari bilan qur’a tashlashini uyushtiradi;
  
• 
  razminka qilayotgan o‘yinchilarni nazorat qiladi.
  

O‘yin davomida faqat birinchi hakam quyidagi huquqlarga ega:

• 
  jamoalarni ogohlantirish;
  
• 
  nomunosib xulq-atvor, odob hamda to‘pni o‘yinga kiritishni cho‘zish hollarini jazolash.
  

Quyidagi qarorlarni qabul qiladi:

1. 
   to‘p kirituvchining xatosi, to‘p kirituvchi jamoa a’zolarining joylashishidagi xatosi, kiritilayotgan to‘p yo‘nalishini to‘sish xatosi bo‘yicha;
   
2. 
   to‘r va uning ustida ro‘y beradigan xatolar bo‘yicha;
   
3. 
   orqa chiziq o‘yinchilari va liberoning hujum zarbasi;
   
4. 
   liberoni oldingi zonadan barmoqlar bilan yuqoridan uzatilgan to‘g‘ri hujum zarbasini qo‘llashi;
   
5. 
   to‘pni to‘r pastidan o‘tgan vaqtda.
   

O‘yin tugagandan so‘ng u bayonnomani ko‘zdan kechirib, imzo chekadi.