O`zbkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus

Kuzatishlar va hisoblashlarning yozish shakli.
A) idish doimiysi C ning qiymatini hisoblab topish

№ O’lchashlar
1.
2.
3.
O’rtacha qiymati

V) turli kontsentratsiyali sirka kislota eritmalarining solishtirma va ekvivalent elektr o’tkazuvchanliklarini va eritmalarning dissotsiyalanishi darajalarini hisoblab toping.

№ ulchashlar	Eritmalarning Kontsentratsiyasi	R	Rx					K

Ishning hisoboti. 1.Qurilma sxemasini chizib olish 2. Kuzatishlar va hisoblashlar natijalarini yozib olish 3. C, , , va K larning qiymatlarini hisoblab topish.


Laboratoriya ishi № 16.

Potentsiometrik titrlash.

Ishning maqsadi: xingidron elektrodi yordamida potintsiometrik kislota-asos titrlash.

Ishning mohiyati: indikator elektrodi potentsialning (yoki elementi EYuK ning) sakrashi bo’yicha ekvivalent nuqta aniqlanadi. Indikator elektrodi, odatda, titrlanayotgan modda ionlarga nichbatan qaytar bo’ladi. Potentsial eritmaning rN iga bo/liq bo’lgan elektroddan foydalanib, kislota yoki asosni neytrallash usulida potentsiometrik titrlanadi. Qaytar oksidlanish-qaytarilish sistemalari uchun indifferent elektrodlar qo’llaniladi. Cho’ktirish yoki kompleks hosil qilish usulida potentsiometrik titrlashda ishchi elektrod titrlash jarayonida cho’kma yoki kompleks hosil qiluvchi komponentga (ionga) nisbatan qaytar bo’lishi kerak.

Elementlarning zanjiri: potintsiometrik titrlash usulida quyidagi elementlar qo’llanilishi mumkin:

To’yingan kalomel va vodorod elektrodlaridan iborat elementda kalomel elektrodi musbat bo’lib, u solishtirish elektrodi sifatida, vodorod elektrodi esa indikator elektrodi sifatida xizmat qiladi. Indikator elektrodi sifatida xingidron qo’llanilsa, u kalomel yoki kumush xlorid elektrodlariga nisbatan musbat bo’ladi.

Hisoblash formulalari:

(1), (2)

bu erda - titrlanayotgan eritmaning hajmi; - ishqorning kontsentratsiyaisi; va - kuchli va kuchsiz kislotalarinng ekvivalent nuqtalaridagi titrantning hajmlari; va kuchli va kuchsiz kislotalarning kontsentratsiyalari. Agar titrlanayotgan kislotalar aralashmasining kontsentratsiyalari ma’lum bo’lsa, ekvivalent nuqtalar bo’yicha (1) va (2) tenglamalardan eritmadagi kuchli va kuchsiz kislotalarning noma’lum hajm aniqlanadi.

Eritmaning vodorod ko’rsatgichi Nernst tenglamasidan hisoblanadi:

Bu erda

T=298K da 2,303 RT/F=0,0591

Ishning bajarilishi: Indikator (xingidron) va solishtirish (kalomel) elektrodlaridan iborat galvanik element yi/iladi.yacheykaga 5-10 ml titrlanishi keroak bo’lgan kislota yoki kislotalar aralashmasi quyiladi. Tatrlanayotgan eritma va titrantning kontsentratsiyalari yaqin bo’lishi kerak (-0,25 N). Avvalo titrant katta miqdorda qo’shiladi (0,5-1,0 ml) va har bir quyilgan ulshdan keyin eritma 2-4 minut davomida aralashtirib turiladi. Zanjir EYuK ning o’zgarishi sezilarli bo’lib qolganda titratning quyilayotgan ulushlari kamaytiriladi, ekvivalent nuqta yaqinida esa titrlash tomchilarda amalga oshiriladi. EYuK ning katta o’zgarishlari kuzatilgan nuqtadan o’tgandan so’ng ikkinchi ekvivalent nuqtaga yaqinlashguncha titratning ulushlari yana oshiriladi.

Titrlash natijalaridan quyidagi bo/liqliklar tuziladi:

- solishtiri elektrodiga nisbatan o’lchangan indikator elektrodi potentsialining quyilgan titratning hajmidan bo/liqlik grafigi tuziladi va titrlashning integral egrisi topiladi:

- elektrod potentsiali o’zgarishi ΔE ning qo’shilgan titrant hajmi o’zgarishi ΔV ga nisbatining qo’shilgan titrantning hajmi dan bo/liqlik ΔE/ΔVqf ( ) grafigi tuziladi va titrlashning differentsial egrisi topiladi;

- titrantning har bir qo’shilgan ulushidan keyingi EYuKning tajribaviy qiymatidan (3) tenglama bo’yicha rH hisoblanadi, grafigi tuziladi va ekvivalent nuqta aniqlanadi.

Kuchli va kuchsiz kislotalar aralashmasini titrlayotganda pK₂ – pK₁≥4 bo’lgan taqdirdagina potentsiallarning ikkita sakrashi aniq namoyon bo’ladi. Shu sababli kuchli kislotalar sifatida HCl, H₂SO₄ va kuchsiz kislotalar sifatida CH₃COOH, HCOOH, H₃PO₄ va boshqalar olinadi. pK_a>8 da neytrallanish nuqtasini aniqlab bo’lmay qoladi.