O`zbkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus

Idish doimiysini aniqlash
Elektr o’tkazuvchanlikni o’lchash ishlari turlicha shakldagi idishlarda olib boriladi. Elektr tokini yomon o’tkazuvchi eritmalar uchun elektrodlar bir-biriga yaqin joylashtiriladi va sirt yuzasi katta bo’ladi; yaxshi o’tkazadigan eritmalar uchun kichik sirt yuzaga ega bo’lgan va bir-biridan ancha uzoqda joylashtiriladigan elektrodlardan foydalaniladi. Elektrodlar platina sim kavsharlangan platina plastinkalardan yasaladi. Simlar shisha trubkaga kavsharlangan, shisha trubkalar esa tashqi o’tkazgichlar bilan kontakda bo’lish uchun simob bilan to’lg`azilgan bo’ladi. Elektrodlar platina qorasi bilan qoplanadi.

Agar elektrodlar orasidagi masofa 1 sm, har bir elektrodning maydoni 1sm² ga teng bo’lsa, ular orasiga joylashgan eritmaning elektr o’tkazuvchanligi solishtirma elektr o’tkazuvchanlikka teng bo’ladi. Elektr o’tkazuvchanlikni amalda o’lchashda kerak bo’ladigan shakldagi idishlarni tayyorlash va tajribani ko’rsatilgandek sharoitlarga rioya qilgan holda o’tkazish qiyin. Shu sababdan ham har bir idishdan foydalanishdan oldin idish doimiysi aniqlanadi.

Agar formulasidagi ning o’rniga o’rniga esa doimiy kattalik S qo’yilsa kelib chiqadi. Shundan idish doimiysini aniqlasak ga ega bo’lamiz.

Amalda idish doimiysi quyidagicha aniqlanadi: elektr o’tkazuvchanlikni o’lchash idishiga elektr o’tkazuvchanligi ma’lum bo’lgan eritma solinadi va uning solishtirma qarshiligi o’lchanadi. Bunday eritma sifatida kaliy xloridning 0,02 N eritmasi olinadi, uning solishtirma elektr o’tkazuvchanligi 25⁰C da 0,0027668 om^-1.sm^-1 ga teng. Shunga muvofiq idish doimiysi

0,002768 R ga teng bo’ladi.

Bu erda R – kaliy xloridning 0,02 N eritmasining qarshiligi.

Har bir o’lchashdan oldin idish eritmasi bilan birga 25 0,5⁰C li termostatga ma’lum vaqt davomida qo’yib olinadi.