O`zbekston respublikasi

3-MASHG`ULOT
MAVZU: INGICHKA ICHAKDA OVQAT HAZM BO`LISHI VA SO`RILISHI.
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar: O`n ikki barmoqli ichakda ovqat hazm bo`lishi. Oshqozon osti bezining sekretsiyasi, ovqat hazm bo`lishidagi roli. Pankreatik sekretsiyani boshqarilishi. Ovqat hazm bo`lishda ut suyuqligini roli. Holerez va holekinezni boshqarilishi. Ichakni sekretsiyasi, uning turlari va boshqarilishi. Bushlikda va ichak devori oldida ovqatni hazm bo`lishi, uni natijasi (turli yoshdagi bolalarda farklari).
Pankreatik sekretsiyani eksperimental va klinik tekshirish usullari. Ut suyuqligini ajralishi va chiqishi, ingichka ichak sekretsiyasi va ozik moddalarning gidrolizi.
Oqsillar, karbon suvlar va yoglar, suv va tuzlarni surilishi va topografiyasi. Surilish mehanizmi, surilishni boshqarilishi. Surilishni turli yoshdagi farki.
Amaliy ishlar
1-ish. Ayrim moddalarni odam organizmida surilish tezligini aniqlash.
Ishning borishi: Quyidagi tajribalarda moddalarni surilish tezligi to`grisida tasavvur hosil qilish mumkin:
Tekshiriluvchiga 0,5 gr salitsilat natriyni 1-2 stakan suv bilan ichiriladi. Har 5 minutda Petri idishiga tupiriladi va so`lak tekshiriladi. Idishga 1% temir hlorid eritmasidan 1-2 tomchi tomiziladi. So`lak siyoh rangga kirguncha tajriba davom etadi va vaqt belgilanadi. 0,02 g. nikotin kislotasini tabletkasi ichiriladi va tekshiriluvchini yuzi kizirguncha vaqt belgilanadi. Tekshiriluvchiga 50 ml 30% alkogol ichiriladi. Tekshiriluvchi o`zida bo`layotgan o`zgarishlarni aytib beradi (oshqozon sohasini kizishi engil bosh aylanishi, bosh ogrishi).
Yukorida ko`rsatilgan moddalarni surilish vaqti aniqlanadi va takkoslanadi.
Natija va rasm.
Hulosa.
2-ish. Kalamush ingichka ichagida krahmal gidrolizi.
Ishning borishi: Geksenalli narkoz ostida kalamushni qorin bo`shligi ochilib, ingichka ichakdan 3-4 sm ajratib olinadi. Uni oral qismini Mariot trubkasiga mahkamlanadi (yoki tomirga eritma yuborish uchun qo`llaniladigan sistema). Sistema 0,3% krahmal eritmasi to`ldirilgan idish bilan ulangan, uni bir minutda 20 tomchidan okadigan qilib qo`yiladi. Ichakning oboral qismidan tushayotgan eritma probirkaga yigib olinadi. Qontrol' probirkasiga esa 2 ml ichakdan okib tushgan eritma, 3 ml 0,1 N HCl va 1 ml yod eritma qo`yiladi. Probirkalar yahshilab aralashtiriladi. Probirkadagi kuk rang krahmal gidroliziga uchramaganini, sarik rang esa krahmalni tulik gidrolizga uchraganidan dalolat beradi.

Natija va rasm.

Hulosa.
3-ish. Yoglarga ut suyuqligining ta'siri.
Ishning borishi: Utning yoglarga ta'sirini 2 usulda kuzatish mumkin.
Buyum shishasiga tomizgich bilan 1 tomchi suv va ut-suyuqligi tomiziladi. Har bir tomchiga o`simlik moyidan ozgina kushilib, aralashtiriladi va ikkala tomchi lupa ostida ko`riladi.
Voronkalarga fil'tr qogozi joylashtirilib, biri suv, ikkinchisi esa ut suyuqligi bilan ho`llanadi. Voronkalarni shtativda probirkalarga o`rnatilib, ularga 10 ml dan o`simlik moyi qo`yiladi. Oradan 45 minut vaqt o`tgach fil'trlanib o`tgan moy miqdori ikkala probirkada ulchanadi.
Natija va rasm.
Hulosa.