O`zbekston respublikasi

2-MASHG`ULOT
MAVZU: OVQAT HAZM QILISH TRAKTINING MOTOR-EVAKUATORI FAOLIYATI.
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar:
Ovqat hazm qilish funktsiyasining amalga oshirishda oshqozon ichak yo`li motor faoliyatini ahamiyati. Ovqat hazm qilish traktini mushak kavati va sfinterlari, ularning tuzilishi, ahamiyati va boshqarilish printsiplari. Ovqatni qabo`l qilish. Bolalarda emish. Tish apparati, tishlarni almashish muhlatlari. Chaynash va ularni fazalari, yoshga qarab o`zgarishi.
Yo`tish, uning fazalari va o`rganish (emizikli bolalarda yo`tishni hususiyatlari). Me'dani qisqarishi, ularning turlari, me'dani harakat faoliyatini o`rganish usullari. Ovat qabo`l kilingandan keyin me'daning qisqarishi, me'da harakatini boshqarilishi, me'dadagi lukmani ichakka o`tishi (evakuatsiya), uni o`rganish usullari. Me'dani motor-evakuator faoliyatini yoshga qarab o`zgarishi. Ut suyuqligi ajralib chiqishi, uni o`rganish usullari, ut suyuqligi ajralib chiqish mehanizmi. Ingichka ichakni harakat faoliyati, uni turlari va boshqarilishi. Himusni ingichka ichakdan yugon ichakka tomon harakati va uni boshqarilishi.
Ichak harakatini yoshga qarab o`zgarishi. Yugon ichakning motorikasi, uning boshqarilishi. Defekatsiya akti. Oshqozon ichak traktini davriy faoliyati, uni ontogenezda tiklanishi.
Amaliy ishlar
1-ish. Mastikatsiografiya (chaynash aktini qayd qilish)
Ishning borishi: Pastki jag ostiga elastik bint yordamida bushrok qilib ballonchik mahkamlanib, ballonchik esa uch tarmokli nay orqali Mareya kapsulasiga havo bilan tuldirilib, rezina nay kiskich bilan qisib qo`yiladi. Kimografga pero yaqinlashtirilib, tinch holatda va yukorida ko`rsatilgan ozik moddalar ketma-ket berilganda chaynash aktini qayd kiinadi. Tajriba kuz berkitilgan holda o`tkazilsa, yahshi chiqadi.
Natija va rasm.
Hulosa.
2-ish. Ingichka ichak motorikasi.
Ishning borishi: Kuyonning quloq venasiga havo yuborish yo`li bilan uldiriladi. Qorin bo`shligi ochiladi. Ovqat hazm qilish yo`lining har hil bo`limlarining qisqarish tezligi va harakteri kuzatiladi. Ingichka ichakdan 4-5 sm uzunlikda kesib olingan u bir tomoni bukilgan shisha naychaga mahkamlanib, ikkinchi tomoni Эngel'man richagi bilan ip yordamida tutashtiriladi. Ajratib olingan ichak kesmasi stakanda ilik Ringer-Lokk eritmasida saklanadi. Rezina nokcha yordamida eritma kislorod bilan tuhtovsiz ta'minlab (aeratsiya) turiladi. Ichak qisqarishi kimografga yoziladi, So`ng ichak harakatiga atsetilholin, pilokarpin, adrenalinning ta'siri urganiladi. Ko`rsatilgan moddalar eritmaga tomizgich yordamida qo`shiladi. Har bir dori sinovidan So`ng fiziologik eritma aralashtiriladi.
Natija va rasm.
Hulosa.
3-ish. Эlektrogastrografiya (ЭGG)
Ishning borishi: Tekshiriluvchi odam tizza pasti va korni ochilgan holda kushetkaga yotadi. Uning ung va chap boldiriga elektrodlar quyiladi. 10% li osh tuzi bilan to`ldirilgan elektrod so`rgich kindik va to`sh suyagi usimtasi urtasidagi chizikning yukori va urta chegarasining uchdan bir qismiga mahkamlanadi. So`rgich kuyilidigan joy terisi oldindan spirt va efir bilan artiladi. Oshqozon harakati sinovi nonushtadan keyin 20-30 minut o`tgach, 1-1,5 soat davomida yozilgan ma'kul.

Natija va rasm.

Hulosa.