O’zbekstan respublikasi joqari h’am orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Informaciyanıń aktuallıg’ı – bul informaciyadan paydalanıw waqtında onıń basqarıw ushın bahalılıg’ın saqlap qalıwı menen belgilenedi hám onıń qásiyetleriniń ózgeriwiniń dinamikası hám de usı informaciya payda bolg’an waqıttan keyingi ótken waqıt aralıg’ına baylanıslı boladı.

Mag’lıwmat tasıwshılar

Mag’lıwmatlar - bular informaciyanıń dialektikalıq quram bólegi bolıp tabıladı. Olar ózinde dizimge alıng’an signallardı súwretleydi. Sonlıqtan dizimge alıwdıń fizikalıq usılı hár qıylı bolıwı múmkin: fizikalıq deneniń mexanikalıq ornın ózgertiw, olardıń formaların yamasa dene betiniń sıpatınıń parametrlerin ózgertiw, elektrlik, magnitlik, optikalıq xarakteristikaların ózgertiw, ximiyalıq quramı yamasa ximiyalıq baylanıs xarakterlerin ózgertiw, elektronlıq sistemanıń jag’dayın ózgertiw hám t.b. Mag’lıwmatlar dizimge alıw usıllarına sáykes túrde saqlanıwı hám hár qıylı túrdegi tasıwshılarda tasıp ótkeriliwi múmkin.
Basqalarına qarag’anda tejemli bolmasa da, eń kóp tarqalg’an mag’lıwmat tasıwshılardıń biri qag’az bolıp tabıladı. Qag’azda mag’lıwmatlar onıń betiniń optikalıq xarakteristikaların ózgertiw jolı menen dizimge alınadı. Optikalıq qásiyetlerin ózgertiw lazer nurı menen jazıwdı ámelge asıratug’ın arnawlı qaplamag’a iye plastmassa tasıwshı (CD‑ROM) qurılmalarda da qollanıladı. Magnitlik qásiyetlerin ózgertiwdi paydalanatug’ın tasıwshılardı magnitlik lentalar hám diskler dep ataw múmkin. Tasıwshınıń sırtqı elementiniń ximiyalıq quramın ózgertiw jolı menen mag’lıwmatlardı dizimge alıw fotografiyada keń paydalanıladı.
Informaciyanıń qásiyeti onıń tasıwshıları menen júdá tıg’ız baylanıslı boladı. Qálegen tasıwshı múmkin bolg’an imkaniyatı (tasıwshı ushın qabıl etilgen ólshem birlikte jazılg’an mag’lıwmatlardıń sanı) hám dinamikalıq diapazonı (maksimal hám minimal dizimge alıng’an signallardıń amplitudasınıń intensivliginiń logarifmlik qatnası) parametrleri menen xarakterleniwi múmkin. Tasıwshılardıń bul qásiyetlerinen kóbirek informaciyanıń tolıqlıq, ruxsat etilgenlik hám isenimlilik qusag’an qásiyetleri g’árezli boladı.