Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Коррекциялық педагогиканың категориялары: 
аномал балаларды 
оқыту және дамыту, аномал балаларды тәрбиелеу, коррекция, коррекциялық-
тәрбиелік жұмыс, компенсация, әлеуметтік реабилитациялау, әлеуметтік 
адаптациялау, жанұялық тәрбие.
1.
Аномал балаларды оқыту және дамыту – 
бұл білімдер, дағдылар, 
іскерліктер және өмір мен еңбекке даярлаудың негізгі тәсілдерін беру мен 
меңгертудің мақсатқа бағытталған процесі. Оқыту барысында білім беру мен 
тәрбиелеудің мақсаты амалаға асырылады. Әрбір арнаулы оқу мекемесінде 
дефектің тереңдігі мен сипатына қарай оқыту процесінің міндеттері, мазмұ-ны 
принциптері, ұйымдастырылуы істелініп шығылады. Оқыту системасы мен 
методтарын таңдауда аномал баланың жас ерекшелігі, дефектің пайда болу 
уақыты да ескеріледі.
Аномал баланың дамуы оқытуға тәуелді. Сондықтан аномал балаларды
оқытпаса яки оқытуды өз уақытында бастамаса, оның дамуына түзетіп бол-
майтын зиян жеткізіледі, психикалық функцияларының қалыптасуы тежеле-
ді, нормадағы теңдестерінен артта қалуы тереңдейді, күрделі дефектері бол-
са, онда ақыл-ой дамуының мүмкіндіктері іске аспай қаладаы.
Арнаулы мектептерде еңбекке тәрбиелеу үлкен мәнге ие. Еңбек аномал 
оқушыларды тек өмірге, өздеріне лайық кәсіби қызметке даярлап қана қой-
майды, олардың кеселдігі арқылы бұзылған функцияларын қалпына келтіру-
ге, ақыл-ой және дене жағынан дамуындағы дефектерді кемітуге тәсір етеді.
2.
 Аномал балаларды тәрбиелеу 
– дефектің дәрежесі мен құрылымына 
қарай қолайлы методар мен тәсілдерді пайдаланып, оларды белсенді қоғам-
дық пайдалы өмірге даярлау, азаматтық сапаларын қалыптастыру процесі. 
Аномал балаларды тәрбиелеу өзара түсіністік, өзара көмек, талап пен қорғау 

---

180 
режимінің орынды үйлесімі жағдайында жанұя және мектеппен тығыз байла-
ныс орнату арқылы алып барылады. 
3.