Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

үлгі-өнеге әдісi. 
Оқытушы адамгершілік, мораль нормаларының маңызы, 
оған мойынсынудың пайдалы екендiгiн, адал еңбек адамға құрмет 
әперетiндiгiн көрсету үшін үлгіден пайдаланылады. Бұл әдістен халық педа-
гогикасында кең пайдаланылған. Ата-бабаларымыз өз перзенттерiн әрқашан 
жақсы адамдардан, даналардан, ұлы кiсілерден үлгі алуға үндеп келген. Мек-
тепте оқытушы батырлардың Отан үшін, келешек ұрпақтардың бақыты үшін 
алып барған күрестерi, еңбек ардагерлері, соғыс ардагерлерi, олардың ерлiк-
терi жайлы әңгімелерді оқушыларға баяндап беруі керек. Олар жайында жа-
зылған роман, повесть, дастан және әңгімелердi оқуға шақырру керек.
Сонымен бірге мектепте, класс жетекшілері, оқытушылар ата-аналар-мен 
бірге жұмыс алып баруы және ата-аналар өз балаларына үлгі көрсетуі 
жайлы әңгімелер жүргізуi керек.
Себебi, бала алдымен ата-анаға және жанұядағы адамдарға елiктейдi. 
Олардан үйренеді және үлгі алады. Халқымызда «Құc ұясында көргенiн iс-
тейдi», «Анасын көрiп, қызын ал» деген мақалдар бар. Жақсы жанұяда тәр-
биеленіп жатқан бала мектепте берілетін тәрбиені тез бойына сіңіріп алады. Ал 
мәдениетсіз жанұяда тәрбие алып жатқан баланың мектепте алған тәрбие 
жайлы түсініктері ата-анасының жағымсыз іс-әрекеттері арқылы әрі қарай 
дамымай қалады. Керісінше баланы ыңғайсыз жағдайға қалдырады.
Тәрбие ісінде оқытушының абыройы үлкен күш. Ceбeбi оқушылар үшін 
оқытушының әрбір әрекеті үлгі болып саналады. Сондықтан да оқытушы өз 

---

118 
пәнін жоғары дәрежеде білуі, өз тәрбиесiндегi балаларды құрметтeyi керек, 
әдепті болуы және оқушылар арасында үлкен құрметке ие болуы керек.
Тәрбиеде 
пікірталас 
методы да кеңінен қолданылады. Бұл метод жәрде-
мінде оқушылар адамгершілік пен әдепке, эстетика, саясат және әлеуметтік 
өмірге байланысты мәселелерді шешiп, өздерi үшін қорытынды шығарады.
Пікірталас пен бәсекелесу, тартысу арқылы оқушылар өз түсінiктерi мен 
дәлелдемелерiн, өз пiкiрi мен көзқарастарын айтуға, сондай-ақ өз пікірiне 
басқаларды сендіруді үйренеді