Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

тәрбие құралдары 
қызметiн атқарады.
Тәрбиенің нәтижесi тәрбие процесiн ұйымдастыру методтары, құралда-ры 
және тәсілдерiнен пайдалануға, оларды бiргелiкте алып баруға байланыс-ты 
болады. Тәрбие методтары оқушыларды әлеуметтiк өміp оқиғаларын, адамдар 
арасындағы байланыстарды, өзара қарым-қатынастарды білуге, он-дағы 
тәртіп-ережелерге мойынсынуды үйретуi керек. Бала өсіп-ұлғаюымен бірге өзi 
қоршаған ортадан жақсы әдеттер мен жаман әдеттерді үйренеді. Сондықтан да 
тәрбие методтары баланың мінез-құлқына да түзетулер енгізіп баруы керек.
 
3.4.2. Тәрбие методтарын классификациялау.
Тәрбие методтары олар орындайтын тапсырмаларға қарап төмендегі 
негiзгi топтарға ажыратылады (классификацияланады):
1. Жеке адамның қоғамдық санасын қалыптастыру методы.
2. Оқушыларда іс-әрекетті ұйымдастыру, қарым-қатынас жасау және қо- 
ғамдық мінез-құлықты қалыптастыру методы.
3. Оқушылардың мінез-құлқы мен іс-әрекеттерiн ынталандыру методы.
4. Мінез-құлық, іс-әрекетке бақылау жасау, өзiн-өзi бақылауды ұйым- 
дастыру және өзiне-өзi баға беру методтары.
Жеке адамның қоғамдық санасын қалыптастыру методы. 
Бұл
 
ме-
тодқа түсіндіру, әңгіме, үлгі-өнеге, лекция, пікірталас жатады. Бұл методта 
негізгі құрал – сөз. Бұл топтағы методтарды сендiру әдістерi деп те атайды. 
Сендіру 
дегеніміз оқушылардың ақыл-ойы мен сезімін жандандыру, адам-
гершілік жайлы түсініктері мен ұғымдарын қалыптастыру, жағымсыз әдет-
терін жою үшін сана-сезімі мен еркiне әсер етуді айтамыз.
Түсіндіру 
методы әдетте бастауыш класс оқушылары арасында кеңінен 
қолданылады. Балаларға белгілі бiр қасиетінің адам үшін қажет екендігін 

---

117 
өмірлік мысалдармен оқиғалармен, үлгі-өнеге ретiнде баяндап беруді түсін-
дiру деймiз.
Оқулықтардағы метариалдардан да пайдаланып түсіндiруге болады. Қа-
рапайым түсіндірy жолымен оқушы санасына енгізу қиын болған пiкiрлер 
көркем образдар арқылы түсіндіріледі. Көркем образдар түсіндiрудің ең қа-
жетті формасы болып есептелiнедi. Көркем образдар балаларды іске салады, 
олардың адамгершілік қасиеттерін оятуға көмектеседі
Оқушылардың қоғамдық санасын қалыптастыруда қолданылатын тағы бір 
әдіс