Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Коррекция – 
аномал
 
балалардың психикалық және дене жағынан да-
муындағы кемшіліктерді түзету, жоғату және тегістеуге бағытталған арнаулы 
педагогикалық және емдік шаралар системасы. 
 
4.
 Коррекциялық-тәрбиелік жұмыс – 
аномал
 
балалардың психикалық 
және дене жағынан дамуындағы кемшіліктерді түзету, жоғату және тегіс-теуге 
бағытталған арнаулы педагогикалық шаралар системасы.
 
5.
 Компенсация 
(латынша compensatio – орнына төлеу, теңелту) 
– 
орга-
низмнің бұзылған немесе жетілмей қалған функцияларының орнын тол-тыру, 
қайта құру. Компенсация процесі жоғары нерв қызметінің резервтегі 
мүмкіндіктеріне сүйенеді. 
6.
 Әлеуметтік реабилитациялау 
(латынша rehabilitas – жарамдылық-ты, 
қабілетті қалпына келтіру) – медициналық-педагогикалық мағынада бұл 
аномал балаларды әлеуметтік ортаға қосу, психикалық және дене мүмкіндік-
тері дәрежесінде қоғамдық өмір мен еңбекке араластыру. Бұл коррекциялық 
педагогика теориясы мен практикасында басты міндет болып саналады. 
7.
 Әлеуметтік адаптациялау - 
(латынша adapto - бейімделу) аномал ба-
лалардың индивидуал және топтық мінез-құлқын қоғамдық норма мен құн-
дылықтарға сай тәртіпке салу. 
8.
 Жанұялық тәрбие
– реабилитацияның белсенді факторы. Жанұя мен 
мектептің біргеліктегі әрекеті аномал балаларды белсенді қоғамдық пайдалы 
қызметке араласуын, оның еңбек ету мүмкіндіктері мен оңтайлы мамандық-
ты таңдауын анықтауды қамтиды. 
 
5.1.2. Аномалды (кемтар) балалар және оларға жалпы сипаттама.
Шет елдік және отандық зертеушілердің жүргізген зерттеу жұмыстары-
ның көрсетуінше, дамуында кемістігі бар балалардың саны әлемде көп бо-лып, 
қазіргі күнде одан да көбейіп баруда. Мұның бірқанша себептері бар: кейбір 
жанұялардағы тұрақсыздық, қалыпты экологиялық және экономика-лық 

---

181 
жағдайдың жоқтығы, мектеп және жанұялық тәрбиенің жетіспеуі, сенсор және 
эмоционал контакттар мен қажеттіліктерді қанағаттандырудың жеткі-
ліксіздігі, т.б. Мұдай патологиялық факторлар әртүрлі ауруларға және да-
муының ауытқуына соқтырады. 
Дамуында ауытқу туралы мәселелер тек жеке адам дамуының нормал 
параметрлері туралы білімдер конекстінде зерттеледі.