«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

5.4.4. Izoxor (o’xshashlik) xaritasini 
tuzish 
2 rasm. Balandlik «arfasi»
(A.M.Agadjanov, 1958) 
5.23 rasm. Struktura xaritasini tuzish
(A.M.Agadjanov, 1958): 1 – qatlamning 
ustki qismi bo’yisha struktura 
izoshiziqlari; 2 – qatlam izopaxitalari 

---

88 
 
Ikki tayanch qatlamlarning struktura xaritalarini o’zaro mos tushmasligi ushbu 
qatlamlar oralig’idagi masofani maydon bo’ylab o’zgarishini ko’rsatadi. Ikki qatlam 
oralig’idagi masofalar o’zgarishini ifodalovchi chiziqlar izoxor chiziqlari deb ataladi. 
Izoxor xaritasi ikki: yuqoridagi va pastdagi tayanch gorizontlar orasidagi stratigrafik 
interval miqdori o’zgarishini aks ettiradi. Qatlamlar bo’yicha tuzilgan struktura 
xaritalari bir-biriga o’xshamasligi mumkin. Bunday holat qatlamlar oralig’idagi 
masofaning maydon bo’ylab bir xil emasligini bildiradi. Izoxor chiziqlari ikki qatlam 
oralig’ida joylashgan jinslarning haqiqiy qalinligini emas, balki ularning ko’zga 
tashlanib turgan (vertikal bo’ylab o’lchangan) qalinligini anglatadi. O’xshashlik 
xaritasini tuzish usuli struktura xaritasining mutlaq balandlik belgilarini 
interpolyatsiya qilish usuliga o’xshaydi. Quduqlar joylashgan xaritadagi har qaysi 
quduq yaqiniga qatlamlar orasidagi ko’zga ko’rinadigan masofa tushiriladi va 
so’ngra interpolyatsiya metodi bilan 5 va 10 karrali izoxorlar topiladi. Aniqlangan 
nuqtalar tekis egri chiziqlar bilan birlashtiriladi. O’xshashlik xaritalari asosan pastda 
yotgan, yaxshi razvedka qilinmagan qatlamlarning strukturaviy sharoitlarini aniqlash 
uchun ishlatiladi. Buning uchun kam sonli, lekin maydon bo’ylab bir maromda 
joylashtirilgan quduqlar asosida tuzilgan o’xshashlik xaritasini (5.23, b-rasm) 
yuqorida joylashgan, yaxshi razvedka qilingan belgili qatlam bo’yicha tuzilgan 
struktura xaritasi ustiga joylashtiriladi (5.23, a-rasm). 
Odatda o’xshashlik xaritasi kalkada chiziladi, unda ostidagi struktura xaritasi 
aniq ko’rinib turadi. Xaritada o’xshash nuqtalarning struktura xaritasidagi 
gorizontallar bilan kesishgan joylari 

nuqtalari belgilanadi. Har qaysi nuqta uchun 
izoxor chiziqlarining miqdoriy qiymatini struktura xaritalarining gorizontallari 
qiymati bilan qo’shib, pastdagi qatlamning struktura xaritasini tuzish uchun 
boshlang’ich nuqtalar olinadi (5.23-rasm,v). Bir xil qiymatli nuqtalar chiziqlar bilan 
birlashtirilib, pastki qatlamning struktura xaritasi tuziladi (5.23-rasm,g). Umuman 
amaliy jihatdan qaralganda, izoxorlarni gorizontallar bilan kesishgan har bir 
nuqtasini hisoblab chiqishga zaruriyat yo’q.