«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

7.2.1. Neftning fizik xususiyatlari 
 
Neftning fizik xususiyatlariga siqiluvchanligi, to’yinish bosimi, zichligi, 
qovushqoqligi yoki ichki ishqalanishi va ustki tarangligi mansub. Avval zichlik 
haqida ma’lumot beramiz. 
Zichlik 
(hajm massasi) deb 1 m
3
hajmdagi jins massasiga 
aytiladi. Tabiiy holatdagi jismning zichligi uning massasini hajmiga nisbatiga teng. 
SI sistemasida zichlik birligi qilib kg/m
3
(g/sm
3
) qabul qilingan. Texnikada 
o’lchamsiz nisbiy zichlik miqdoridan foydalaniladi. Bu miqdor o’rganilayotgan 
modda zichligining standart modda zichligiga nisbati orqali topiladi. Qattiq va suyuq 
jismlar uchun standart modda sifatida 4
0
S temperaturadagi suv qabul qilingan. Neft 
va neft mahsulotlarining nisbiy zichligi 20
0
C da aniqlanadi va 4
0
C suv zichligi 
nisbatiga teng bo’ladi. Neft zichligi quyidagi formula bilan aniqlanadi 
V
G

ρ
, 
bunda G – neft namunasining og’irligi, V – neft namunasining hajmi. 
Neft zichligi 0,730 dan 1,06 g/sm
3
gacha o’zgaradi. Masalan, Ozarbayjon 
neftlari zichligi 0,78-0,93, grozniy neftiniki 0,84-0,87, O’zbekiston Respublikasidagi 
Buxoro-Xiva neft-gazli regionida 0,79-0,94, Surxondaryo regionida 0,94-0,98, 
Farg’ona regionida 0,82-0,88 g/sm
3
ga teng. 
Kaliforniya (AQSh) neftlari zichligi 0,78-0,93, Meksikadagi ba’zi bir neftlarniki 
qariyb 1,05 g/sm
3
. AQShda neftning zichligi ANI (Amerika neft instituti) darajasida 
60
0
F (qariyb 15,5
0
S)da aniqlanadi. Suvning zichligi bu sistema bo’yicha 10
0
ANIga 
teng. ANI darajasidan ushbu sistemaga o’tkazib hisoblash quyidagicha (sobiq 
Ittifoqda qabul qilingan); 
АНИ
131,5
141,5
15
15
ρ
о
х


, 

---

159 
bundan 10
0
ANI 
1
15
15
ρ

ga to’g’ri keladi.