«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

10.6. NEFT UYUMLARINI ISHLATISHNING
YANGI METODLARI VA ULARNI TATBIQ ETISHNING
GEOLOGIK SHAROITLARI 
 
Uyumni 
ishlatishning yangi metodlari
deganda qatlamga ta’sir etishning 
amaliyotda keng qo’llaniladigan suv bostirish metodlaridan farqlanadigan hamma 
metodlari tushuniladi. Suv bostirish metodi bilan ishlab bo’lmaydigan neft konlarida 
hamda an’anaviy suv bostirish metodlari bilan neft chiqarib olishning yuqori 
koeffitsientlarini ta’minlab bo’lmaydigan ishlatish ob’ektlarida yangi metodlardan 
foydalaniladi. 
Yangi metodlarni qo’llash natijasida neft chiqarib olish koeffitsienti qiymati 
oshiriladi. 
Yangi metodning fizik-kimyoviy asoslari, ularning qo’llanish texnologiyasi va 
qatlam-kollektorlardan neftni siqib chiqarish jarayonlari «Neft va gaz konlarini 
ishlatish» qo’llanmasida keng yoritilgan. Ushbu qo’llanmada qatlamga ta’sir 
etishning yangi metodlarini qo’llash uchun tanlanadigan uyumlarning geologik 
mezonlariga asosiy diqqat-e’tibor qaratiladi. 
Uyumni ishlatishning yangi metodlari (neftni chiqarib olish koeffitsientini 
oshirish) qo’llaniladigan jarayonlar turiga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi: 
− fizik-kimyoviy metodlar – qatlamdan neftni kimyoviy reagentlarning suvli 
eritmalari (polimerlar, sirt-faol moddalar, kislotalar, ishqorlar), mitsellyar eritmalar 
va boshqalar vositasida siqib chiqarish; 
− teplofizik metodlar – qaynoq suv yoki bug’larni qatlamga haydash; 
− termokimyoviy metodlar – neftning qatlam ichra yonish jarayonini qo’llash – 
quruq, namli yoki yuqori namlikda yonish, shuningdek, ishqorlar, oksidatlar (yuqori 
temperaturali havo) va sh.k. ta’sirida yonish; 
− neftni u bilan aralashadigan omillar – erituvchilar va yuqori bosimdagi 
uglevodorod gazlari ta’sirida siqib chiqarish metodlari. 
Uyumni suv bostirish metodlaridan farqli o’laroq, yuqorida qayd qilingan yangi 
metodlar ma’lum bir geologik-geofizik sharoitlarda qo’llangandagina yaxshi samara 
berishi mumkin. SHu sababli u yoki bu yangi metodni qo’llash uchun unga mos 
keluvchi ishlatish ob’ektini tanlash zarur. Metodlarni kon sharoitida sinab olingan 
ma’lumotlardan ma’lumki, laboratoriya va nazariy tadqiqotlar natijasida olingan 
ko’rsatkichlar ko’pincha aslidan birmuncha yuqori bo’ladi. SHunga ko’ra ob’ektlarni 
tanlashda eksperiment natijalari bilan bir qatorda turli kon-geologik sharoitlarda 
bajarilgan sinash ishlari ma’lumotlarini ham hisobga olish kerak. Hozirgi vaqtda 
yangi metodlarni qo’llash ularning qimmatbaholigi, noyob reagentlar yoki murakkab 
asbob-uskunalardan foydalanish zarurligi sababli keng rivojlanmagan. SHu sababli 
yangi metodlarni loyihalash va amaliyotga joriy qilishda ularning iqtisodiy jihatdan 
maqsadga muvofiqligiga e’tibor beriladi.