Idrokvauningxususiyatlari. Psixologlarningfikricha, insonnimanikiidrokqilsa, unifiguravafondaidrokqiladi. Figura - shundaynarsaki, unianiqanglash, ajratish, ko‘rish, eshitishvatuyishmumkin. Fonesaaksincha, noaniqroq, umumiyroqnarsabo‘lib, aniqob’ektniajratishgayordamberadi. Masalan, gavjumbozordaketayotgantaqdirdahamo‘zismimiznibirovaytibchaqirsa, darrovo‘shatarafgaqaraymiz. Ism - figurabo‘lsa, bozordagishovqin - fonrolinio‘ynaydi. Boshqachaqilibaytganda, bizbirornarsaniidrokqilayotganpaytimizdaunialbattabirorfondanajratibolamiz. Masalan, gulbozoridaaynanqip-qizilatirgulsizgayoqibqolib, o‘shaniharidqilasiz, qolgangullarfondayongingizaktivigao‘tmaydi.
SHundayqilib, idrok - bubilishimizningshundayshakliki, uborliqdagiko‘plab, xilma-xilpredmetvahodisalarorasidabizgaaynipaytdakerakbo‘lganob’ektnixossavaxususiyatlaribilanyaxlittarzdaaksetishimiznita’minlaydi.YA’ni, idrokningasosidanarsavahodisaningyaxlitlashganobraziyotadiki, buobrazboshqalaridanfarqqiladi. Idroko‘ziganisbatansoddaroqbo‘lgansezgijarayonlaridantashkiltopadi. Masalan, olmaningshaklini, xidini, mazasini, ranginisezamiz, ya’nialohida-alohidaxossalarongimizdaaksetadi. Bu - sezgilarimizdir.
Sezgilaryaxlittarzdaidrokjarayoninita’minlaydi. Lekinolimlaridroknisezgilarningoddiygina, mexaniktarzdagibirlashuvi, deganfikrgamutloqqarshilar. CHunkiidrokongli, maqsadgaqaratilganmurakkabjarayonbo‘lib, undashaxsninguyokibuob’ektgashaxsiymunosabativaidrokdagifaolligiasosiyrolo‘ynaydi. Masalan, buniisbotiuchunko‘pinchaRubinfigurasitavsiyaetiladi. Undaikkitaqoraprofiloqfondaberilgan. Birqarashdaayrimlarburasmlargaqarab, «Bu - vaza» debatasa, boshqalarunibir-birigaqarabturganikkikishiyuziningyontomondanko‘rinishi, debta’riflashimumkin.
SHunisixarakterliki, birinchimartashurasmniko‘rganodamuniyaxlitidrokqilib, nimaekanliginitushunishgaharakatqiladi, lekinbirorfiguraniko‘rgach, ma’lumvaqtgachaboshqasiniko‘rmayturadi. Agarshuidrokdarajasiqolsa, ya’niyananimanidirko‘rishnixoxlamasa, uikkinchifiguraniko‘rmasligihammumkin. Bubizdagiidrokjarayonlariningfaolligimizga, ob’ektgamunosabatimizgabevositabog‘liqliginiko‘rsatibturibdi. Ikkinchidan, idrokbizningqayfiyatimizgahambog‘liq. Tashvishbilanyo‘lakchadano‘tibketayotib, oyog‘ingiztagidaginarsatugul, ro‘paradagiodamnihamko‘rmayqolishingizmumkin. YOkisan’atmuzeyidatomoshaqilibyurganikkikishibirrasmdatamomanharxilnarsalarni, elementlarniko‘rishimumkin. YAxshiqayfiyatda, yaxshido‘stlarkompaniyasidaiste’molqilgantaomsizgajudamazalidaytuyuladi. Agartalababirorfanpredmetidanqarzdorbo‘libqolsa, ochqoringaeganshirintaomiham «ta’timaydi», hattonimaeganinihamunutibqo‘yadi. YOmonqayfiyatko‘proqqora, nursizranglarniidrokqilishgamoyilbo‘lsa, yaxshi, ko‘tarinkiqayfiyat, aksincha, hammanarsaniengyoqimliranglarda «ko‘radi». Buyanabirboridrokningoddiyginaaksettirishyokibilishjarayoniemas, balkishaxsdagifaolustanovkalargabog‘liqbo‘lgan, mantiqanasoslanganonglijarayonekanliginiisbotlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |