Ozbekistonning

1 Islom Karimov. 0 ‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild. —
Toshkent: « 0 ‘zbekiston», 1996.
62

---

o’riii va ahamiyati yil sayin ortib boradi. Fuqarolik jamiyati shak- 
llnnadi. Demak, qonun ustuvorligi tamoyili, keng ma’noda, 
O'zbekistonda ijtimoiy taraqqiyotga, jamiyat yangilanishiga, in- 
son shaxsining yuksalishiga xizmat qiladi.
«0‘zbek modeli»ning mazkur tamoyili o‘zidan awalgi tamoyil bilan 
chambarchas bog‘liq. Zero, davlat bosh islohotchi sifatida ijtimoiy 
barqarorlik, qonuniylik va huquq-tartibotning asosiy kafili bo‘ladi.
IJshbu tamoyil jamiyat hayotida birdaniga to‘liq qaror topmaydi. 
U nisbatan uzoq muddat talab qiladigan, bosqichma-bosqich va 
doimiy rivojlanib boradigan jarayon. Uning to‘liq qaror topishi 
uchun quyidagi o‘zaro mushtarak uch omil muhim ahamiyat kasb 
cladi: jamiyatning, ijtimoiy hayotning barcha jabhalarini qamrab 
oladigan poydevor va zaruratga qarab o‘zgaruvchi qonunlar maj- 
muasining vujudga kelishi va doimiy takomillashib borishi; jam i­
yat a’zolarining huquqiy savodxonligi darajasi va qonunga itoat- 
go‘yligining yuksak bo‘lishi; mavjud qonunlarni hayotga tatbiq 
ctishning zarur iqtisodiy shart-sharoiti, siyosiy-ma’muriy va ijti­
moiy mexanizmini yaratish.
To‘rt i nch i tamoyil. Ahol i ning demografi ktarkibi ni hisobga olgan 
holda kuchli ijtimoiy siyosat yuritish. bozor munosabatlarini jor­
iy etish bilan bir vaqtda aholini, ayniqsa kam ta’minlangan oila- 
larni, bolalar va keksalarni ijtimoiy himoyalash yuzasidan 
oldindan ta’sirchan choralar ko‘rilishi lozim.
Kuchliijtimoiysiyosatningtarkibiyqismlarivayo‘nalishlariko‘p.
Ular ijtimoiy ta’minot, yangi ish o‘rinlarini yaratish, sog‘liqni 
saqlash, xalq ta’limi, madaniyat, sport va jismoniy tarbiya so- 
halari faoliyatini mablag1 bilan ta’minlash va isloh qilishdan tort- 
ib, jinoyatchilikka qarshi kurashish, huquq-tartibotni ta’minlash- 
gacha bo‘lgan masalalarni qamrab oladi.
Kuchli ijtimoiy siyosat olib borish va aholining turli qatlamlarini 
ijtimoiy muhofaza qilish « 0 ‘zbek modeli»ning insonparvarlik 
mohiyatini belgilovchi tamoyillardan biridir.
Beshinchitamoyil.Bozoriqtisodiyotigaobyektiviqtisodiyqonun-
larning talablarini hisobga olgan holda, tadrijiy asosda, poydevor
63

---

bo‘ylab, bosqichma-bosqich o‘tish. Bu ish islohotlarning huquqiy 
asoslari va kafolatlarini vujudga keltirish, aholini ijtimoiy himoy- 
alash va uning yangicha iqtisodiy tafakkurini shakllantirish bilan 
birga olib borilishi lozim. «Faqat farmonlar, farmoyishlar chiqar- 
ish bilan bozor iqtisodiyotini barpo etib bo‘lmaydi. U uzoq tarix­
iy taraqqiyotning natijasi bo‘lib, tegishli infrastrukturani va 
huquqiy asosni yaratishnigina emas, shu bilan birga, qadriyatlar 
tizimida chuqur o‘zgarishlarni, xo‘jalik faoliyati va amaliy m uno­
sabatlarni asoslashni ham ko‘zda tutadi»1.
0 ‘zbekistondaaynanshundayyo‘ltutildi.Bundaysiyosatyuritish 
nafaqat mablag‘lardan samarali foydalanish imkonini bermoqda, 
shuningdek odam larning safarbarligini oshirmoqda, ijtimoiy 
larzalarning oldini olmoqda, mulkchilik shakllarini bosqich­
ma-bosqich rivojlantirmoqda.
0 ‘zbekiston Respublikasida bozor iqtisodiyotiga o‘tish va mam- 
lakat hayotining barcha jabhalarini isloh qilishning nazariy asos­
lari hamda amaliy dasturlari Birinchi Prezident I.A.Karimovning 
« 0 ‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li», « 0 ‘zbekiston — 
kelajagi buyuk davlat», « 0 ‘zbekiston bozor munosabatlariga 
o‘tishning o‘ziga xos yo‘li», « 0 ‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni 
chuqurlashtirish yo‘lida», « 0 ‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: 
xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» 
kabi asarlarida shakllantirilgan.
Iqtisodiyotni rivojlantirishning yangi yo‘llari va bozor iqtisodi- 
yoti qonuniyatlarining nazariy metodologik asosini hamda mam- 
lakatda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqa­
rolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasida ta ’kidlanishicha: «... 
biz oldimizga qo‘ygan uzoq muddatli strategik maqsadlar, ya’ni 
zamonaviy rivojlangan demokratik davlatlar qatoriga kirish, iqti- 
sodiyotimizning barqaror o‘sishini ta ’minlash, hayot sifatini yax­
shilash va jahon hamjamiyatida munosib o‘rin egallash borasida-