O‘Zbekistondagi Mavjud Suv Muammolari Va Uning Jiddiy Oqibatlari Mavzusini O‘Qitish Metodikasi

Tadqiqotning maqsadi.
Duragaylash asosida makkajo`xori nav va duragaylari kolleksiyasi 
namunalaridagi tezpisharlik, hosildorlik, kasallik va zararkunandalarga chidamlilik va don sifati belgi-
xususiyatlarining irsiylanish qonuniyatlarini o`rganish va F
1
avlodidan qimmatli namunalarni 
ajratishdan iborat. 
Tadqiqot vazifalari: 

Ilmiy tadqiqotlarni olib borishda boshlang`ich kolleksiya materiallarini yangi manbalar bilan 
boyitish; 

Nav-namunalarning va duragay F
1
avlodining kasalliklarga va zararkunandalarga chidamliligini 
baholash; 

Nav-namunalarni va duragaylar F
1
avlodinig ertapisharlik va hosildorlik ko`rsatkichlari bo`yicha 
baholash; 

O`rganilayotgan mahalliy va xalqaro genofond materiallaridan qimmatli xo`jalik belgilari bo`yicha 
yuqori ko`rsatkichga ega bo`lgan duragaylarni ajratish. 
Makkajo`xori nav, duragay va tizmalar to`plamini baholash va seleksion dala tajribalari TDAU 
Samarqand filiali “Axborot maslahat markazi dalalari” da olib borildi.
Tadqiqot obyekti sifatida Toshkent viloyati Zangiota tumani Makkajo`xori seleksiyasi va urug`chiligi 
ilmiy tadqiqot stansiyasining 14 ta nav, duragay va tizmalari Esdalik-80, Akim-1, MJ-600, 11-U, 
Danana, GN-71, O`zbekiston 601 ESV, Saxarniy-5, Gn-91, Saxarniy-8, KR-3928, BI-71, O`zbekiston 
203 MB, Kelajak 100 hamda 1 nafar geterozis duragaylaridan foydalanildi. 
Tadqiqotlarda fenologik kuzatuvlar, biometrik o`lchovlar olib borildi. Hosildorligi 1000 ta don vazni, 1 
ta so`tadagi donning vazni va boshqa ko`rsatkichlar o`rganildi. Tadqiqotlarning ko`rsatishicha 

---

JOURNAL OF ADVANCED
RESEARCH AND STABILITY (JARS) 
Volume: 01 Issue: 06 | 2021 
ISSN: 2181-2608
575 
makkajo`xori namunalari uzunligi bo`yicha farq qilishi aniqlandi. Namunalar orasida nazorat navga 
nisbatan eng baland bo`ylisi “Esdalik
-
80” navi bo`lgan bo`lsa eng past bo`ylisi “Saxarniy
-
8” 
namunalari bo`ldi. Namunalarning o`rtacha ko`rsatkichi quyidagi jadvalda ko`rsatilgan. 
№
Nav, duragay va seleksion namunalarning nomi 
O`simlik bo`yi (o`rtacha) 
1 
Esdalik-80 
328 
2 
Akim-1 
270 
3 
MJ-600 
250 
4 
11-U 
257 
5 
Danana 
247 
6 
Gn-71 
251 
7 
Green life 
261 
8 
O`zbekiston 601 ESV (nazorat) 
310 
9 
Saxarniy-5 
193 
10 
Gn-91 
252 
11 
Saxarniy-8 
128 
12 
KR-3928 
242 
13 
Bi-71 
248 
14 
O`zbekiston 203 
265 
15 
Kelajak 100 
278 
Jadval maʼlumotlaridan koʼrinib turibdiki, oʼrganilgan navlar, 
duragaylar va liniyalar namunalari 
oʼsimliklari boʼyi balandligi 128
-
328 sm gacha bo’lishi aniqlandi. Oʼrganilgan namunalar orasida eng 
baland boʼyliligi boʼyicha Esdalik
-100 
navi ajralib turdi. Bu nav oʼsimliklarining boʼyi vegetatsiya 
davri oxiriga kelib 
oʼrtacha 328 sm ni tashkil qildi. Tajribalarda nazorat sifatida xizmat qilgan 
O`zbekiston 601 ESV navida bu koʼrsatgich 310 sm ni tashkil etdi.
Oʼrganilgan boshqa namunalar oʼsimliklari nazorat variantiga nisbatan past koʼrsatgichlarni namoyon 
qildi. 

---