O’zbekistonda sport musobaqalarini yaratilishining o’ziga xos xususiyatlari


- inson harakat faoliyatini    r a s i o n a l  m ye ` ye r i (n o r m



Download 487,78 Kb.
Pdf ko'rish
bet29/33
Sana05.01.2022
Hajmi487,78 Kb.
#318407
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33
Bog'liq
ozbekistonda sport musobaqalarini yaratilishining oziga xos xususiyatlari

- inson harakat faoliyatini    r a s i o n a l  m ye ` ye r i (n o r m 

a l a r i)ni   b ye l g i l a sh;    

-  fizkulturaga oid  m a d a n i y a x b o r o t n i  t u p l a sh (axboriylik) 

xizmati va uni avloddan avlodga uzatish va  tarkatishga vositachilik kiladi;        

           -  shaxslararo mulokot, uzaro aloka  (k o m u n i k a t i v l i k) 

munosabatlarni shakllantiridi; 

- shaxsning  x a r a k a t  e s t ye t i k a  s  i    t a l a b i n i  kondirish bilan 

boglik (estetikaga oid) xizmati; 



 

78 


         -  insonning doimiy  x a r a k a t  k i l i sh g a  b u l g a n  t a b i i y    t a l a b i 

n i   k o n d i r i sh  bilan boglik bulgan va uning kundalik turmush uchun lozim 

darajadagi j i s m a n  - ya r o k l i l i k  x o l a t i n i  ta`minlash (biologik) xizmati. 

 Boshka xizmatlari fizkulturani bazasi -  sport, amaliy  soglom lashtirish 

fizkulturasi deb atalmish  jismoniy madaniyat klassifika siyasining asosida yetadi. 

  

Jamiyat a`zosining jismoniy bilimi,  jisman rivojlanganligi, jismoniy 



tayergarligi evaziga aktiv xayetiy faoliyat uchun zarur bulgan jismoniy kamolotga 

erishishni zaminini yeki 



jismoniy madaniyatning poydevorini

  yaratadi. 

Shugullanuvchilarning yeshiga karab jismani rivoj langanlik, tayyorgarlik 

 

uzgaruvchan  va  uziga xos xususiyatlar kasb etadi. 



Jismoniy madaniyatning 

boshlangich zamini  

shartli ravishda “m a k t a b g a 

ch a  va  m a k t a b   f i z k u l  t u r a s i” orkali yaratiladi. Bu bilan maktabgacha 

yeshdagi bolalar mussasalarida umumta`lim maktablari va boshka o`quv tarbiya 

muassasalarida fizkultura o`quv predmeti sifati da majburiy mashgulot 

ekanligining tushunamiz. Bu uz navbatida umumiy jismoniy ma`lumot uchun asos 

yaratadi, jismoniy kobiliyatlarining har tomonlama rivojlanishi, mustaxkam 

soglikning bazasaning  vujudga keli shiga sababchi buladi. Bu bilan har 

tomonlama bir shaxsga zarur bulgan jismoniy saloxiyat darajasining asosini 

yaratishga kafollat vujudga keladi. 

Maktab  fizkulturasi esa tarbiyalanuvchida fizkulturaning zami nini 

shakllanishida asosiy poydevordir. 

Sport

 jismoniy madaniyatining tarkibiy kismidir. Sport, xususan, ahamiyatli 



darajada jismoniy va unga boglik bulgan kobiliyat larning rivojlanishini va usishini 

ta`minlaydi. Jamiyat fizkultura sining tarkibiy kismi hisoblanga sport, boshlangich 

ma`noda “kuch sinashaman” , “musobakalashaman” degan ma`noni beradi.  XIX  

asrning oxiri va XX asrning boshlarigacha unga dam olish, kungil ochish, sung , 

jismonan yukori kursatgichga erishish vositasi, musobakalarda galaba kozonish 

tarzidagi faoliyat deb karaldi. 




 

79 


Sportning rivojlanishi asosan uch kurinishda -  uk u v  p r ye d m ye t i  si f a 

ti d a,  o m m a v  i y  k u n g i l l i  s p o r t ,  “k a t t a “s p o r t” tarzida ruy 

bermokda.  

U k u v  p r ye d m ye t i  s i f a t i d a  sport  urta va oliy maktabda, armiyada 

jismoniy tarbiyaning vositasi bulib xizmat kilmokda. 

         O m m a v i y  k u n g i l l i   s p o r t   darsdan tashkari va ish vaktidan sung 

davlat va jamoat tashkilotlari orkali va har bir shaxs ning initsiativi bilan amalga 

oshirilmokda. 

«S p o r t ch i» suzi talaffuz etilganda, kuz ungimizga nafakat kuchli, 

chidamli va chakkon hamda kaddi komati kelishgan yigit yeki kiz obrazi 

gavdalanibgina kolmay, irodali, to`g`ri, haqsuzli, xayetga doim yax shi umid bilan 

karaydigan, optimistik kayfiyatdagi,  har kanday kiyin chiliklarni oson yenguvchi, 

kamtarin va uz yutuklriga xotirjam insonni tushunamiz. 

Shunday ekan, sport jamiyat manfaati uchun xizmat kiladigan fao liyat bulib,  

t a r b i ya v i y,  va   k o m m u n i k a t i v l i k  funksiyasini bajaradi, lekin doimiy 

kasb emas. Sport ishlab chikarishsiz faoliyat, ya`ni u moddiy ne`mat(boylik) 

yaratish bilan boglanmagan va o`quv tarbiya jarayeni konuniyatlariga 

buysundirilgan.            

B o l a l a r  s p o r t i da    yukorida kayd kilingan ikkala belgi shunday 

ifodalanganki, o`quvchilarning sport foaliyati darsdan tash karida hisoblanib, 

o`quv fani sifatida umumta`lim maktablari o`quv rejalari va dasturlariga kisman 

kiritilgan va sinfdan tashkari ishlar, maktabdan tashkari muossasalaridagi 

mashgulotlar shaklida  aloxida ahamiyat, e`tibor bilan kungilli tarzda yulga 

kuyiladi. Sportning harak terli alomatlarining barchasi bir butun bulib, bolalar 

sportida uz aksi ni topgan. Uni bolaning darsdan tashkari faoliyatining turli kuri 

nishi deb  belgilash ham, maxsus tayergarlik, musobakalarda katnashish yoki 

uzidagi mavjud imkoniyatlarini hisobga olgan xolda, oldindan belgilangan  optimal 

harakat kobiliyatlarini rivojlantirish dan iborat bulgan jarayon deb karash mumkin. 

Bolalar sporti ularning yeshi bilan chegaralangan, maxsus tayergarlikka kirishishga 



 

80 


ruxsat beril gan muddatdan to umumta`lim maktabini bitirgungacha bulgan davrni 

uz ichiga oladi . 

YO sh l a r   s p o r t i .  Bu tushunchada aytarli kiska mazmun joylash gan. 

Uning chegarasi yosh gruppasi bilan belgilanadi: - yoshlar, usmirlar sporti. Yeshlar 

sporti gruppalari  asosan katta maktab yeshidagi o`quvchi lar, studentlardan tashkil 

topadi. Bu ibora shartli hisoblanib, sportda kizlarning ham ishtiroki nazarda 

tutiladi.    

M a k t a b  s p o r t i  shugullanuvchilarning yoshi va boshka belgi lariga 

karab bolalar sportiga uxshash. Farqi shundaki, bolalar sporti maktablar va 

maktabdan tashkari muassasalar orkali, maktab sporti esa fakat maktab 

o`quvchilari bilan maktabda yulga kuyiladi. 

Sport jamiyatimz  jismoniy madaniyati uchun kursatayotgan tashkari  j i s m 

o n i y  t a r b i ya  kilish xizmatini ham uzida mujassamlash tirgan. Sportda 

jismoniy tarbiyaning xususiy tomoni shundan iboratki, jismoniy  kamolotga 

erishishning pedagogik tizimi mutaxassislashtiri ladi va  s p o r t ch i n i n g  t a y 

ye r g a r l i g i  deb nomlanadi.            

Xulosa kilib shuni aytish mumkinki, sport jismoniy madaniyat tar kibiga 

kiradi va mavjud  jamiyat madaniyatining umumiy mulki, sport tayergarligi esa 

jismoniy tarbiyaning mutaxassislashtirilgan bulagi sifatida tarbiya tizimining 

manfaatiga xizmat kiladi. 

Ommaviy sport ham jismoniy madaniyat tarkibiga kiradi. Katta sport esa 

inson jismi madaniyatitning eng yukori darajasidir.  



A m a l i y    j i s m o n i y      m a d a n i ya t

 - kasbga taalukli amal da 

kullaniladigan va  harbiy-amaliy  fizkulturaga bulinadi. 

 

Ular bevosita xunar(kasb) faoliyati soxasida hamda ma`lum kasbdan kelib 



chikadigan talablar va mexnat sharoitiga boglik maxsus tayergar lik tizimini 

kiritilishi bilan belgilanadi. 

 

Fizkulturaning amaliy tarlari, ularning organik boglikligi, kasbga oid amaliy 



tayergarlik  va harbiy amaliy jismoniy tayergarlik ning umumiy jismoniy 


 

81 


tayergarlik bazasi asosida yulga kuyilishi, shakl lanishi, vujudga kelishi bilan 

ifodalanadi. 

 


Download 487,78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish