O’zbekistonda sport musobaqalarini yaratilishining o’ziga xos xususiyatlari

To`siqlar osha yugurish (stipl – gez) 

To`siqlar osha yugurishda ishtirokchilar to`siqlar ustidan sakrab yoki har 

bir barerga oyoq qo`yib (qo`l bilan tayanish ham mumkin), suv to`ldirilgan chox 

oldidagi barerlardan ham xuddi shu taxlitda oshib o`tadilar. 

---

 

73 

Hech bo`lmaganda bitta to`siqni yonidan aylanib o`tgan yoki oyog’ini 

undan tashqarildan olib o`tgan ishtirokchi diskvalifikatsiya qilinadi.  

Krosslar, marafoncha yugurish, poygalar, yo`l bo`ylab yurish.  

Ommaviy krosslarda poygadagi ishtirokchilar soni hakamlar xay`ati 

tomnidan musobaqalar boshlanguniga qadar masofaning uzoqligi va xususiyatiga 

qarab belgilanadi.  

Poygalarda marafoncha yugurish va yurishda hamma ishtirokchilar bir 

yo`li (bir urinishdan) start oladilar.  

20 km dan ortiq masofalarga yugurish va yurish musobaqalariga yashash 

joyidagi shifokorlik –  jismoniy tarbiya dispanserlarining tibbiy ma`lumotnoma 

ko`rinishidagi maxsus ruxsatnomasiga ega bo`lgan sportchilar qo`yiladi. Bu 

ma`lumotnoma start boshlanishigacha 30 kun ichida olingan bo`lishi shart. 

Agar musobaqalar davomida maxsus farqlovchi bog’lami (nishoni) bo`lgan 

rasmiy tayinoangan tibbiyot xodimlaridan birortasining fikriga u yoki bu 

ishtirokchining musobaqalarni davom ettirishi mumkin bo`lmasa (sog’ligi uchun 

xavfli bo`lsa), uning ko`rsatmasi bilan ishtirokchi shu zaxotiyoq musobaqani 

to`xtatishi lozim.  

Yugurish yoki yurish ishtirokchisi faqat maxsus tashkil etilgan 

punktlardagina ovqatlanishi mumkin. Ishtirokchilarga zarur oziq –  ovqatlarni 

punktning xizmat ko`rsatuvchi xodimi beradi. Sport tashkilotlar poyga 

shifokorining ro`xsati bilan ovqatlanish punktlariga o`z ishtirokchilari uchun 

mahsulotlar jo`natishi mumkin. Alohida oziq - ovqat stollari ortida jamoaning bir 

ikki vakili turishiga ijozat berilish mumkin, ammo shaxslarning trassaga chiqishi, 

ishtirokchi ovqatlanayotgan vaqtda u bilan yonma –  yon yurishi yoki yugurishi 

mumkin emas.  

20 km va undan ortiq masofalarga yugurish yoki yurishning barcha 

ishtirokchilariga start berilganidan keyin o`tgan vaqt haqida faqat haqamlar 

hay`ati masofa boshidan keyingi har 5 km da ma`lumot berib turishi kerak. 

Shosseda o`tkaziladigan sportga yurish musobaqalari uchun: 

---

 

74 

-  o`lchamlar bo`yicha to`la ma`lumotlarga hamda haritalarga ega bo`lgan, 

trassani sertifikatlangan o`lchovi yoki “A” yoki “B” toifali o`lchovchi musobaqa 

chog’ida o`lchangan trassadan foydalanganligini (butun masofani kuzatuvchi 

mashinada yurib o`tib) tasdiqlashlari kerak; 

-  musobaqa davomida shosseda orliq masofalarda o`rnatilgan jaxon 

rekordlari 12,2 bandda bayon etilgan shartlariga muvofiq ravishda qayd etilish 

lozim. Oraliq masofalar trassani o`lchash vaqtida o`lchanib, belgilab chiqilgan 

bo`lishi zarur. 

-  shosseda o`tkaziladigan estafetali yugurishlar epidem deb ataladi va 

ko`proq start berish joyi hamda marrasi stadionda joylashadi. Estafeta 

yuguruvchilari bo`yinlariga denta osib olishadi va bir –  birlariga uzatishadi. 

Estafetaning umumiy uzunligi har xil bo`lishi mumkin va asosiy bosqichlari 5 

km, 10 km , 5 km, 7,195 km (jami 42,195 km)ga taqsimlanshan; 

-  trassa “A” yoki “B” toifadagi I.A.A  F/AIMSning tasdiqlangan 

o`lchovchi tomonidan o`lchangan bo`lishi lozim; 

-  aylana 2 km dan qisqa, 2,5 km dan uzun bo`lmasligi, sport va marra 

imkon qadar stadiondan tashkil etilgan bo`lishi kerak;  

-  trassani sertifekatlangan o`lchovchi musobaqa vaqtida o`lchangan 

trassadan foydalanganligini (butun masofani kuzatuvsi mashinada yurib o`tib) 

tasdiqlash lozim.   

Izoh: Milliy raxbar tashkilotlari va qit`a assotsiotsiyalari o`z rekordlarning 

tan olinishi va shuncha o`xshash qoidalarni tavsiya etiladi.