O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Introduksiya qilingan kivi navlari o‘simliklarining o‘sish kuchi bo‘yicha farqlanishi
Navlar
Birinchi tartib 
novdalar soni, 
dona
Bir novdaning 
o‘rtacha 
uzunligi, sm
Novdalarning 
umumiy uzunligi, 
m
Bir novdadagi 
barg soni, dona
Barg shakli
Xeyvord
7
251,7
17,6
37
deyarli yumaloq, 
sezilarsiz uchli
Monti
7
239,8
16,8
36
deyarli yumaloq, 
asosi yuraksimon, 
biroz uchli
Bruno
6
211,7
12,7
33
deyarli yumaloq, 
Monti navi 
bargiga juda 
o‘xshash
Matua
12
359,3
43,1
41
ovalsimon, biroz 
uchli
1-jadval
Introduksiya qilingan kivi navlari o‘simliklarida fenologik fazalarning o‘tish davri va 
davomiyligi 
Navlar
Kurtaklarning 
yozila boshlashi
Birinchi barg 
fazasi
Xazonrezgilik
Vegetatsiya davri 
davomiyligi, kun
Xeyvord
23/III
3/IV
9/XI
226
Monti
17/III
29/III
15/XI
238
Bruno
19/III
1/IV
11/XI
233
Matua
19/III
2/IV
10/XI
232
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
99
shuningdek vegetatsiya davri davomiyligiga 
qarab xulosa qilish mumkinki, O‘zbekiston 
sharoitlari uchun Xeyvord navi eng maqbul 
hisoblanadi.
O‘rganilgan navlarda o‘sish kuchini 
tadqiq qilish shuni ko‘rsatdiki, ularning novda 
hosil qiluvchanlik xususiyati va novdalarining 
o‘sish uzunligi o‘zaro farqlandi. Bunda o‘sish 
kuchining eng yuqoriligi bilan changlatuvchi 
Matua navi ajralib turdi. Ushbu navda jami hosil 
bo‘lgan birinchi tartib novdalar soni 13 taga etdi. 
Eng kam novdalar soni Bruno navida navida 
qayd etildi. Ushbu navda hosil bo‘lgan novdalar 
soni 7 donani tashkil etdi. Xeyvord va Monti 
navlari novda soni bo‘yicha oraliq o‘rin egalladi 
(2-jadval).
Bir novdaning o‘rtacha uzunligi bo‘yicha 
erkak shakl navi – Matua alohida ajralib turdi. 
Ushbu navda bir novdaning o‘rtacha uzunligi 
qariyb 3,5 m dan oshib ketdi. Qolgan urg‘ochi 
o‘simlik navlarida novdalarining yilik o‘sishi 
211,7-251,7 sm oralig‘ida bo‘ldi. Matua navining 
kuchli o‘sishi adabiy manbalarda keltirilgan 
ma’lumotlarga mos keldi, ya’ni ko‘pgina 
manbalarda erkak shakllarning o‘sish kuchi 
yuqoriligi ta’kidlangan.
Novdalarning o‘sish kuchi va umumiy 
soniga bog‘liq ravishda ularning umumiy uzunligi 
ham Matua navida eng katta ko‘rsatkichda 
bo‘ldi. Ushbu navning yillik o‘sishi 43,1 m gacha 
yetdi. Eng kam yillik o‘sish Bruno navida – 
12,7 m ga teng bo‘ldi. Xeyvord va Monti navlari 
novdalarining umumiy o‘sishi bo‘yicha oraliq 
o‘rin egalladi.
O‘rganilgan navlarning barg yaprog‘ini 
kuzatish shuni ko‘rsatdiki, deyarli barcha 
navlar yirik va deyarli yumaloq barg hosil qildi. 
Faqatgina changlovchi nav – Satuaning barglari 
biroz ovalsimon bo‘lib, uchlilashganligi boshqa 
navlarga nisbatan yaxshiroq sezilib turadi.