O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
84
respublika ilmiy tadqiqot institutlari xodimlari va 
ishlab chiqarish tashkilotlari oldida bir qancha
dolzarb vazifalar turganini qayd etish mumkin.
Mavzuning 
dolzarbligi.
Respublikamizda bugungi kunda sug‘oriladigan 
yerlarning meliorativ xolatini yaxshilash, tuproq 
unumdorligini oshirish, suv tanqisligi sharoitida 
mavjud suv resurslaridan samarali foydalanish, 
qo‘shimcha suv manbalarini shakllantirish 
bo‘yicha keng qamrovli tadbirlar amalga 
oshirilmoqda. Ushbu tadbirlar natijasida bugungi 
kunda: 38863 km. uzunlikdagi kollektor-
drenaj tarmoqlari, 52 dona meliorativ nasos 
stansiyalar, 1344 dona meliorativ tik quduqlar 
ta’mirlandi va tiklandi. 13,2 ming ga. tomchilatib, 
16,8 ming ga. maydonda o‘qariqlar o‘rniga 
ko‘chma egiluvchan quvurlar yordamida sug‘orish 
usullari joriy etilib, buning natijasida 1 mln. 
200 ming ga. yerlarning meliorativ holati 
yaxshilanishiga 
erishildi. 
O‘zbekiston 
Respublikasining 
2017-2021 
yillarga 
mo‘ljallangan 
harakatlar 
strategiyasida 
sug‘oriladigan yerlarning meliorativ holatini 
yanada yaxshilash, meliorativ va irrigatsiya 
ob’ektlarining tarmog‘ini rivojlantirish, qishloq 
xo‘jaligi ishlab chiqarish sohasiga intensiv 
usullarni, eng avvalo, suv va resurslarni 
tejaydigan zamonaviy agrotexnologiyalarni keng 
joriy etishga alohida e’tibor berilgan. Dunyo 
sug‘orma dehqonchiligi amaliyotida (AQSH, 
Xitoy, Hindiston, Isroil kabilar) suv tanqisligi 
sharoitida ekinlarni sug‘orishda ilmiy asoslangan 
sug‘orish tartiblarini qo‘llash, qo‘shimcha 
suv manbasi sifatida mineralizatsiyasi past 
bo‘lgan kollektor-zovur hamda chiqindi 
suvlardan foydalanish orqali daryo suvlari 
iqtisod qilinib, ekinlardan olinayotgan hosilni 
10-15% gacha oshirish imkoniyati yaratilmoqda. 
Shu jihatdan, Respublikamizda tobora ortib 
borayotgan suv tanqisligi sharoitida uning salbiy 
oqibatlarini yumshatish maqsadida kollektor-
zovur suvlaridan qayta foydalanishda biologik 
usullar qo‘llanilishini takomillashtirish asosida 
ulardan sug‘orma dehqonchilikda foydalanishga 
bag‘ishlangan ilmiy izlanishlar dolzarb 
hisoblanadi.
Ushbu tadqiqotning maqsadi – yuksak 
suv o‘simliklari - karolina azollasi (
Azolla 
caroliniana
Willd.), pistiya (
Pistia stratiotes 
L.) va eyxorniya (
Eichhornia crassipes
Solms.) 
ni yalpi ko‘paytirishdan va ularning biomassasi 
yordamida turli xil kollektor va zovur suvlarini 
mineralizatsiyasini kamaytirish va tozalash 
jarayonini jadallashtirish texnologiyasini ishlab 
chiqish va tozalangan suvlarni qayta ishlatish 
(to‘g‘ridan to‘g‘ri ochiq suv havzalariga chiqarib 
yuborish, qishloq xo‘jalik ekinlarini sug‘orish, 
baliqchilik xo‘jaliklarida, texnik suv sifatida 
ishlab - chiqarishda qayta ishlatish va b.) yo‘llarini 
aniqlashdan iborat.