O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Modifikatsiyalashgan «Suv yig‘ish qurilmasi» foydali modeli (muallif M.I.Ruzmetov, 2021 y.)
- 2 ta yarim silindirdan iborat bo‘lib, har 
bir silindr 15 litr hajmga ega, ular yon tomonidan 
birlashtiriladi va 30 litr hajmga ega yaxlit konteyner 
shakllanadi, ustki yon qismiga o‘rnatilgan halqa 
hisobiga qurilma yuza sathi diametri 70 sm ga 
etadi, bu esa yog‘in suvini konteynerga to‘liq 
yig‘ish imkonini beradi, suv sarfi vegetatsiyaning 
104-110 kuniga (to‘liq) etadi;
- daraxt ildizlari tuproqning yetarlicha 
namga ega chuqurligiga yetib borganidan so‘ng, 
qurilma yarim silindrlarini ajratib olib, uni 
boshqa daraxt yoki ekin yetishtirish uchun qayta 
foydalaniladi;
-bog‘, uzumzor va o‘rmon-mevali 
daraxtlarni barpo etish, qishloq xo‘jalik ekinlarini 
yetishtirishda mahsulot tannarhini oshishiga yo‘l 
qo‘ymaydi.
O‘tkazilgan tuproq va geobotanik tadqiqotlar, 
gidrometeoorologik 
ma’lumotlari 
asosida 
mamlakatimiz hududida yog‘ingarchilikning yillik 
o‘rtacha miqdori 400 mm va undan ko‘p tushishini 
hisobga olgan holda, respublika hududidagi yaylov 
yerlarida qishloq xo‘jalik ekinlarini yetishtirish va 
mevali daraxtlarni barpo etish mumkin bo‘lgan 
tuproq qatlami mavjud bo‘lgan 2 621 ming ga 
yaylov yerlari xaritasi ishlab chiqildi (4-rasm).
Umuman olganda, suv yig‘ish texnologiyasi 
qo‘llash orqali qishloq xo‘jaligi ekinlarini, bog‘ va 
uzumzorlarni joylashtirish hamda qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlarini yetishtirishga erishiladi.
Iqtisodiy samaradorligi. Respublikamiz 
yaylov va lalmi hududlarida 5 x 4, 5 x 3, 4 x 3 
sxema asosida olma, nok kabi urug‘ mevali 
bog‘lar barpo etilmoqda, buning uchun gektariga 
tegishli ravishda 500, 650, 830 dona daraxt 
ko‘chati o‘tqazilmoqda. Bundan tashqari, yer osti 
suvlaridan foydalangan holda tomchilatib sug‘orish 
texnologiyasi yordamida qovun, tarvuz, qovoq, 
karam, qalampir, baqlajon, bulg‘or qalampiri, 
sarimsoq piyoz ekinlari ham yetishtirilmoqda.
Bugungi kunda sug‘orish uchun yaroqli 
bo‘lgan hududlardagi lalmi va yaylov yerlarda 
1 gektar maydonda bog‘ barpo etish uchun jami 
45,5 mln. so‘m harajat talab etilmoqda, shundan