“O‘zbekiston temir yo‘llari” datk

7.5. Tajribani o‘tkazish tartibi va uni yakunlash

1. 
   Namunaning o‘lchamlari o‘lchanadi.
   
2. 
   Sinalayotgan namuna kopyordagi tayanchlarga qo‘yiladi. Bunda mayatnik yukining tig‘i namunaning zaiflangan kesimning orqa tomoniga to‘g‘ri kelishi kerak.
   
3. 
   Tormoz asbobi dastasini burab, mayatnik qo‘yib yuborganda, uning bolg‘asi zarb bilan namunaga uriladi.
   
4. 
   Namuna yemirilgandan keyingi mayatnikning A₃ qoldiq energiyasi mayatnik to‘xtagandan so‘ng shkaladan olinadi.
   

Namunaning zaiflangan kesimiga to‘g‘ri kelgan zarbga qarshilik ko‘rsatuvchi yuzi F va A₁, A₂, A₃ larning qiymatlari 7.1-jadvalga yoziladi.
Namunani sindirish uchun sarf bo‘lgan A energiyaning miqdori (7.2) formulaga asosan topiladi. Namunani sindirish uchun sarf bo‘lgan A energiya ma’lum bo‘lgandan so‘ng (7.1) formulaga asosan zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyenti α aniqlanadi.
7.1-jadval

Namuna materiali	F (sm^2)	A1 (kgm)	A2 (kgm)	A3 (kgm)	A=A1-A2-A3 (kgm)
Po‘lat	0,8	15	0,1	7.8	7,1	8,875
Cho‘yan	0,8	15	0,1	14,4	0,5	0,625

7.6. Xulosalar
Po‘lat va cho‘yan materiallarning zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyent miqdorlarini va ularning singan joyidagi strukturalarini (yirik va mayda zarrachali, yaltiroq yoki xira defektlari) taqqoslab xulosa qilinadi.