«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti



Download 13,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/102
Sana03.01.2022
Hajmi13,86 Mb.
#317292
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   102
Bog'liq
arxitektura va qurilish konstruktsiyalari

Gumbazlar
.  Gumbazlar  tarhdagi  shakli  doira  yoki  ko‟pburchak,  oralig‟i  200  m  gacha 
bo‟lgan  binolar  tomini  yopishda  qo‟llaniladi.  Gumbazlarning  shakli  memoriy,  texnologik  va 
boshqa talablarga muvofiq ravishda tanlanadi. Gumbaz sirti ko‟pincha aylana yoyini vertikal o‟q 
atrofida aylantirish yo‟li bilan hosil qilinadi. Shu yo‟l bilan hosil qilingan gumbaz sferik gumbaz 
deb  ataladi.  Agar  vertikal  o‟q  atrofida  ellips  yoyi  aylantirilsa  –  elleptik  gumbaz,  to‟g‟ri  chiziq 
aylantirilsa –. konussimon gumbaz hosil bo‟ladi va h.k. 


228 
 
 
22.9–rasm Yig‟ma gumbazlar; 
1 – quyma tayanch xalqasi; 2 – fonar; 3 – quyma tasma; 4 – yig‟ma plitalar 
Yupqa  devorli  gumbazlarning  balandligi  f  keng  doirada  1/2  D  dan  1/10  D  gacha 
o‟zgarishi  mumkin.  Balandligi  f=(1/3...1/5)  D  bo‟lgan  gumbazlar  eng  tejamli  sanaladi. 
Gumbazning kerki kuchi (raspor)ni qabul qiluvchi tayanch xalqasi tekis zaminda, devorda  yoki 
alohida  ustunlarda  yotishi  mumkin.  Tayanch  xalqasi  quyma  yoki  yig‟ma  bo‟ladi.  Xalqaning 
yoriqbardoshligi  va  bikrligini  oshirish  uchun  uni  oldindan  zo‟riqtiriladi.  Oldindan  kuchlanish 
hosil  qilish  uchun xalqaga perimetr bo‟ylab o‟tamustahkam  B–II sinfli sim o‟raladi va ustidan 
betonlanadi.  Xalqani  sim  arqon  va  sterjenlar  orqali  zo‟riqtirsa  ham  bo‟ladi.  Buning  uchun 
simarqon  yoki  sterjenlar  xalqadagi  o‟yiqlarga  tushirib  taranglanadi,  mahsus  qoldirilgan 
bo‟rtmalarga mahkamlanadi, keyin ustiga torkretlash yo‟li bilan beton qotarhadi. 
Yig‟ma  gumbazlar  egri  chiziqli  meridional  qobirg‟ali  elementlardan  (9,a–rasm)  yoki 
qobirg‟ali  trapesiyasimon  plitalardan  (9,b,v–rasm)  tashkil  topadi.  Yig‟ma  gumbaz  elementlari 
montajini osonlashtirish uchun hovozasiz usuldan foydalaniladi. Bu usulga ko‟ra trapesiyasimon 
plitalarning  har  bir  qatorini  o‟rnatganda  navbatdagi  qator  plitalari  uchun  konsollar  qoldiriladi 
(9,v–rasm).  Ana  shu  maqsadda  trapesiyasimon  pog‟onali  plitalar  qo‟llaniladi.  Bularni  montaj 
qilish tartibi 9,g–rasmda tasvirlangan. 

Download 13,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish