O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

qurultoyning butun faoliyatida.xususan, uni tashkil qilgan hukumattarkibi- 
da aniq-ravshan namoyon bo'ladi. Bolshevik (kommunist) F.l.
Kolesov
raisligida tuzilgan 
7 bolshevik 
va 
8 s o ‘l eser komissarlardan 
iborat 
Turkiston xalq komissarlari soveti 
tarkibiga butun o'lka aholisining 
qariyb 
95 foizini 
tashkil etgan yerli mahalliy xalqlarning birorta ham va- 
kili kiritilmadi. 
0 ‘lka sovetlarining IV qurultoyida 
so'zga chiqqan xalq 
komissari, shovinistllspenskiy: 
« 0 ‘rtoq musulmonlar, shuni bilingki, biz
siziarning katta og'alaringmiz. Siz kichiksiz va tushunarliki, bizga bo'ysu-
nishingiz kerak!» 
-
 deb dag'dag'a qilgandi. Yana bir sovet kazolaridan 
A.Kazakov 
bu xususda o‘z qarashlarini shunday bayon etgan: 
«Turkiston
jumhuriyatida 95 foiz musulmonlar va faqat 5 foiz ruslar yashaydi va shu
5 foiz butun hokimiyatni deyartio'z qo'lida ushlab turibdi. Shunday qilib,
ozchilik hukmronligi davom etmoqda. Lekin bu vaqtinchalik hoi. Musul­
monlar dunyosi tayyor bo'lgach, biz jumhuriyatni boshqarish ishini unga
topshiramiz. Biz ularga yordam beramiz».
Turkiston yerli aholisining mutlaq ko'pchlligi bunday shovinistik va ulug' 
millatchilik siyosatini yuritishga mukkasidan ketgan yangi sovet hokimiya- 
tidan hafsalasi pir bo'lib, unga nisbatan g'azab-nafrati oshib bordi.
Turkiston Muxtorivati.
1917-yil 26-noyabrda Qo'qonda o ‘lka mu-
sulmonlarining IV favqulodda qurultoyi 
chaqirildi. Unda o'lkaning 
5
viloyatidan 200 nafardan ziyodroq 
vakillar ishtirok etdi. Qurultoy ishida