O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Xiva va Rossiya o'rtasida harbiy harakatlar keltirib chiqarishdek maq- 
sadiga erisholmadi.
«Maiburivatlar akti».
Rossiya hukumati Xiva xonligi bilan muno- 
sabatlarga aniqlik kiritish maqsadida G.Danilevskiy boshchiligidagi 
elchilik missiyasini yubordi. Muzokaralar davom etayotgan kunlarda 
Ollohqulixon vafot etdi. Taxtni o'g'li Rahimqulixon egalladi. Muzokaralar 
yakunida 1842-yil 27-dekabrda Xiva - Rossiya o’rtasida «Majburiyat- 
lar akti» deb ataluvchi shartnoma imzolandi.
Aktda Xiva xonining Rossiya bilan tinchlik, mustahkam do'stlik mu- 
nosabatida bo'lishi e’lon qilindi. Bundan tashqari, aktda Xiva xoniga 
Xivaning Rossiyaga nisbatan dushmaniik harakatiaridan voz kechi- 
shi, savdo karvonlarining hamda qozoq qabilaiarining talanishiga yo‘i 
qo'ymasiik; rus asirlarini saqlamaslik; Rossiya fuqarolarining shaxsiy va 
mulkiy xavfsizligini ta’minlash
 kabi majburiyatlar yuklandi.
Shuningdek, ikki davlat o'rtasidagi savdo aloqalariga ham katta 
e'tibor berildi. Chunonchi, boj to‘lovlari Rossiya tovarlari qiymatining 
5% miqdoridan oshmasligi belgilab qo'yildi. Biroq «Majburiyatlar akti» 
qog'ozda qolib ketdi. O'zaro munosabatlar keskinlashib bordi.

---

175
14.3. XIVA XONLIGINING IJTIMOIY-IQTISODIY HAYOTI
litimoiv havotnina o'ziaa xos xususivati.
Xiva xonligining ijtimoiy 
hayotida Buxoro xonligidagidek sokinlik hukm surardi. Bu sokinlikning 
sababi xonlikning jahon taraqqiyotidan deyarli uzilib qolganligida edi. 
Mamlakatda uzoq vaqt siyosiy tarqoqlik hukm surgan, natural xo'ja- 
lik ustun bo'lgan, to'xtovsiz davom etgan o'zaro ichki urushlar hamda