O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

13.3. XIVA XONLIGINING IQTISODIY VA 
MADANIY HAYOTI
Shahar va shaharlar havoti.
 Xiva xonligida Xiva, Ko'hna Urganch, 
Yangi Urganch, Vazir kabi o'nlab shaharlar mavjud bo'lgan. Ulardan 
eng qadimiysi Xiva shahri bo'lib, 1997-yili uning 2500 yilligi nishon- 
landi. 
Bu haqda YUNESKO 1995-yili qaror qabul qilgandi.
Bu qaror 
Xiva shahrimngjahon madariyati taraqqiyotida tutgan alohida o'rnining

---

167
e’tirofi bo'ldi. Bugungi avlod o'z ota-bobolarining madaniy meroslari bi­
lan haqli ravishda faxrlana oladi.
Xiva shahri mil. av. V asrda yuzaga kelganidan buyon uning tari- 
xi butun Xorazm tarixi bilan chambarchas bog'liq bo'lib keldi. Xiva- 
ning mashhurligi u bunyod etilgan davrlaridanoq Sharq bilan G'arbni 
bog'lovchi savdo yo'li o'tganligi bilan izohlanadi. Xiva shahri XVI asr 
boshlaridan 1920-yil fevralgacha Xiva xonligining poytaxti bo'lgan.
Ko‘hna Uraanch.
 Xonlikning yana bir shahri Ko'hna Urganch (Gur- 
ganch) shahridir. Qadimda bu shahar joylashgan hudud hozirgi Turk- 
maniston (Toshhovuz viloyati) tarkibidadir. Ko'hna Urganchga asos 
solinganllgiga 2000 yildan oshdi. Shahar muhim savdo karvoni yo'llari 
kesishgan yerda joylashganligi uchun ham tez rivojlangan.
Ko'hna Urganch X - XI asrlarda Xorazm davlatining poytaxti edi. Bu 
shahar arab geograflari asarida Jurjoniya nomi bilan qayd etilgan. X asr- 
ning 2-yarmida poytaxt Gurganchda mustaqil amirlik tuzilgan. 995-yili 
Gurganch amiri Ma’mur» ibn Muhammad poytaxti Kat shahri bo'lgan 
xorazmshohlami tor-mor etib, o'zini xorazmshoh deb e’lon qilgan. Shu 
tariqa Gurganch Xorazm davlatining yagona poytaxtiga aylangan.