O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Ashura 
oroliga borib 
joylashadi va xor-zorlikda, g'ariblikda kasallanib vafot etadi.
Sirdarvo bo‘ via ridaai ianalar.
Bu paytda Jo'ji boshliq harbiy qism 
Sirdaryo etaklarida Zarafshonga harakat qilmoqda edi. A w a l u aholisi 
zich va boy savdo shahri S ig ‘noqqa hujum boshlaydi. Aholi 
yetti kun
davomida shaharni qahramonona mudofaa qiladi. Sakkizinchi kuni 
sh ah ar mo'g'ullarga majburan taslim bo'ladi. Bosqinchilar shaharni 
talab, aholisining oxirgi kishisigacha qirib tashlaydilar. 1220-yil 
aprelida
istilochilar 
Jandni 
egallab, uni talaydilar. Aholining qurollangan qismi 
qatl etilib, shahar vayron qilinadi. Mo'g'ullar besh ming askarlik kichik bir 
qo'shin bilan Sirdaryo bo'yida joylashgan 
Banokat 
ustiga yuradi. Shahar 
to'rt 
kunlik mudofaadan so'ng taslim bo'ladi.
Temur Malik iasorati.
Xo'jand shahri daryo ikkiga ayrilgan yerda 
joylashgandi. Lining tabiiy joylashishi hamda shahar hokimi 
Temur
M alikn ing qahramonligi bilan xo'jandiiklar mo'g'ullarga kutilmagan 
qarshilik ko'rsatdilar. Biroq kuchlarning tengmasligi bois Temur Malik 
shaharni tashlab chiqib, ming kishilik lashkari bilan shahar yaqinida

---

79
daryo o'rtasidagi o ro lg a joylashib oladi. Temur Malikning farmoyishi 
bilan 
12 ta qayiq 
yasalib, dushman ning o‘qi teshib o'tmasligi, o‘t yondi- 
rib yubormasligi uchun qayiqlarning usti namat bilan qoplanib, sirkali 
loy bilan suvaladi. Bunday qayiqla 
r 
bilan sohilga xavfsiz suzib borilar 
va maxsus shinaklardan dushman o'qqa tutilardi. Temur Malik kuchlar 
tengmasligini inobatga olib bor oziq-ovqat va qurol-yarog'larni 
70 ta
kemaga 
yuklatib, daryoning quyioqim i bo'ylab suzib ketadi. M o‘g‘ullar 
ularni ta’qib etar, kemalarga kamondan o‘q yog'dirar, ichiga neftto'lg'izilib, 
piliklari yondirilgan ko'zachalarni palaxmonlardan irg'itardilar. Banokat 
atrofida daryoning u sohilidan bu sohiligacha zanjirtortib qo'yiladi. Ammo 
Temur Malik qayiqchilari uni b irza rb a bilan uzib tashlaydi. Shu tariqa 
ular Jand shahriga yetib boradilar.