O„zbekiston tarixi kafedrasi

 
3-mavzu: Navtaka tarixi
Maqsad: 
Talabalarda mavzu bo‗yicha teran tushunchalar hosil qilish. 
Kutilayotgan natija: 
Talabalar o‗tilayotgan mashg‗ulot mavzusini chuqur bilib olishlari, mavzu 
doirasida mustaqil fikr-mulohazalarini bayon eta olishlariga erishish.
Material va jihozlar: 
Qo‗llanmalar, topshiriqli kartochkalar, mavzuga oid manba va adabiyotlar 
ko‗rgazmasi, rasmlar, doska, bo‗r.
 
I. Tashkiliy qism: 
Talabalarni mashg‗ulotga jalb qilish: Mavzu yuzasidan qisqa axborot berish.
Talabalarning mavzuga oid fikr-mulohazalarini tinglash.
II. O'tilgan ma‟ruza mavzusini takrorlash: 
Ilgarigi o‗tilgan mavzuni qisqa takrorlash, frontal 
so‗rab – bilish -blitz yoki mavzu bo‗icha savol va topshiriqlarni talabalarning og‗zaki javoblarini 
tinglash shaklida o‗tkaziladi. 
 
III. Yangi mavzu rejasi: 
1.
Navtaka tarixiga oid manbalar. Shaharning paydo bo‗lishi. Qishloqlar va aholi manzilgohlarida 
hayot tarzi.
2.
Qadim Naxshab - Navtoq - Yerqo‗rg‗on obidasi.
3.
Yerqo‗rg‗on obidasining Qashqa vohasi tarixida tutgan o‗ni.
Yangi mavzu bayoni: 

---

148 
Qarshi (Naxshab, Navtaka, Nasaf, Behbudiy (1926-1937 yillarda) – O‗zbekiston 
Respublikasining Qashqadaryo viloyatidagi shahar, viloyat markazi (1943 yildan). Shahar 
Qashqa vohasining markazida Qashqadaryo daryosi bo‗yida, xalqaro temir yo‗l va avtomobil 
yo‗llari kesishgan joyda joylashgan. Maydoni 7,5 ming gektar. U turli davrlarda Bolo, 
Nashebolo, Naxshab, Nasaf nomlari bilan yuritilib, XIV asrdan Qarshi deb atala boshlagan. 
Milodgacha bo‗lgan IX-VIII asrlarda Qashqadaryoning o‗rta oqimida kichik bir manzil 
paydo bo‗ladi va u zamonlar o‗tishi bilan qishloq, shahar tusini olib, Naxshab deb atala 
boshlaydi. Asrlar o‗tib Naxshabning tevarak-atrofi gavjumlasha borib, ko‗plab kishilik 
manzillari vujudga keladi. Yirik savdo yo‗llariga yaqin joylashgan bu shahar So‗g‗diyonaning 
yirik shaharlaridan biriga aylandi. Miloddan avvalgi 545-539 yillarda Eron shohi Kir II Xorazm, 
So‗g‗diyona, Marg‗iyonani va sak qabilalarini o‗ziga bo‗ysundirdi. Naxshab ham 
So‗g‗diyonaning bir qismi sifatida Ahamoniylar hukmdorligi ostiga o‗tdi. 
Qadim Naxshab – Navtoq – Yerqo‗rg‗on obidasi Qarshi va Koson shaharlari oralig‗ida, 
Qarshidan o‗n chaqirimcha narida, uning shimoliy qismida joylashgan. Qadimshunoslar dalolat 
etishicha, bu shahar xarobasi vohada quldorlik jamiyati hukm surgan asrlarda vujudga kelgan 
yagona shahar qoldig‗idir. Yerqo‗rg‗onda uzoq yillar davomida olib borilgan tadqiqotlar 
shahodat etishicha, bir zamonlar shahar ikki qatorlama devor (ichki va tashqi) bilan o‗rab 
olingan. Ichki mudofaa devori ulkan beshburchak shaklida bo‗lib, qariyb 40 tanobcha joyni 
muhofaza qilib turgan. 
Adabiyotlar: 
1.
Ahmedov V.A. ―O‗zbekiston xalqlari tarixi manbalari‖. T. ―O‗qituvchi‖. 1991 
2.
Vatan tarixi. T. O‗qituvchi, 1992 yil. O‗zbekiston tarixi. T. Sharq. 2001 yil. 
3.
Jabborov I. ―Antik madaniyat va ma‘naviyat xaritasi‖. T. 1999. 
4.
Ismoilov N., Bo‗riyev O. Qarshi - О‗zbekistonning qadimiy shahri. Qarshi, Nasaf 
nashriyoti, 2006. 
5.
Ravshanov P. Qashqadaryo tarixi. Toshkent, Fan, 1995. 
6.
Ravshanov P. Qarshi tarixi. Toshkent, Yangi asr avlodi, 2006. 
7.
Sulaymonov R. Naxshab-unutilgan tamaddun sirlari. Toshkent, Ma‘naviyat, 2004. 
8.
G‗ulomov Y. ―Qadimgi madaniyatimizning izlaridan‖. T. Fan. 1990. 
9.
Hasan Ato Abushiy. ―Turkiy qabilalar tarixi‖. T. Cho‗lpon. 1993.