O„zbekiston tarixi kafedrasi

4-mavzu: Kesh tarixi
Maqsad: 
Talabalarda mavzu bo‗yicha teran tushunchalar hosil qilish. 
Kutilayotgan natija: 
Talabalar o‗tilayotgan mashg‗ulot mavzusini chuqur bilib olishlari, mavzu 
doirasida mustaqil fikr-mulohazalarini bayon eta olishlariga erishish.
Material va jihozlar: 
Qo‗llanmalar, topshiriqli kartochkalar, mavzuga oid manba va adabiyotlar 
ko‗rgazmasi, rasmlar, doska, bo‗r.
 
I. Tashkiliy qism: 
Talabalarni mashg‗ulotga jalb qilish: Mavzu yuzasidan qisqa axborot berish.
Talabalarning mavzuga oid fikr-mulohazalarini tinglash.
II. O'tilgan ma‟ruza mavzusini takrorlash: 
Ilgarigi o‗tilgan mavzuni qisqa takrorlash, frontal 
so‗rab – bilish -blitz yoki mavzu bo‗icha savol va topshiriqlarni talabalarning og‗zaki javoblarini 
tinglash shaklida o‗tkaziladi. 
 
III. Yangi mavzu rejasi: 
1.
Kesh tarixiga oid manbalar. 
2.
Keshda ijtimoiy turmush va madaniyat. Vohada dehqonchilik va hunarmandchilik.
3.
Iqtisodiy va madaniy hayot(I-VII asrlar).
4.
Kesh tarixi haqida Xitoy manbalarida keltirilgan ma‘lumotlar.
5.
shahrining Qashqa vohasi tarixida tutgan o‗rni. 
Yangi mavzu bayoni: 
Shahrisabz – Qashqa vohasining sharqiy qismida, Hisor va Zarafshon tizma tog‗lari 
oralig‗ida oquvchi Qashqadaryo havzasidagi qadimiy dehqonchilik vohasi – So‗g‗d muzofotida 
joylashgan.

---

149 
So‗g‗dning asosiy shaharlaridan bo‗lgan hozirgi Shahrisabz ―Kesh‖, ―Kash‖ va ―Kess‖, 
―Kiss‖ deb turlicha talqin etilgan. Akad. V.V.Bartold Shahrisabzning qadimda ―Kiss‖ deb qayd 
etilgani misoli tariqasida Yoqut Hamoviydan bir dalil keltiradi: ―Yoqut, – deydi akad. 
V.V.Bartold, – Ibn Ma‘qulning ishontirib aytgan bir gapini, ya‘ni Amudaryo ortidagi hamma 
yerda Kiss deb talaffuz qilganlarini eshitganligini keltirib o‗tadi. 
Sharqiy Qashqadaryo (Kitob-Shahrisabz vohasi) hududlaridan so‗nggi yillarda mil.avv. I 
ming yillikning birinchi yarmi va o‗rtalariga oid shaharsozlik madaniyati haqida yangi 
ma‘lumotlar olindi. Bu hududlardagi Sangirtepa va Uzunqir yodgorliklari Qashqadaryo o‗rta 
oqimidagi SHo‗robsoy daryosi bo‗yida vohaning eng yirik va qadimiy madaniy-xo‗jalik 
hududida joylashgan. 
Sharqiy Qashqadaryo (Kitob-Shahrisabz vohasi) hududlaridan so‗nggi yillarda mil.avv. I 
ming yillikning birinchi yarmi va o‗rtalariga oid shaharsozlik madaniyati haqida yangi 
ma‘lumotlar olindi. Bu hududlardagi Sangirtepa va Uzunqir yodgorliklari Qashqadaryo o‗rta 
oqimidagi Sho‗robsoy daryosi bo‗yida vohaning eng yirik va qadimiy madaniy-xo‗jalik 
hududida joylashgan. 
Adabiyotlar: 
1.
Ahmedov V.A. ―O‗zbekiston xalqlari tarixi manbalari‖. T. ―O‗qituvchi‖. 1991 
2.
Vatan tarixi. T. O‗qituvchi, 1992 yil. O‗zbekiston tarixi. T. Sharq. 2001 yil. 
3.
Jabborov I. ―Antik madaniyat va ma‘naviyat xaritasi‖. T. 1999. 
4.
Ismoilov N., Bo‗riyev O. Qarshi - О‗zbekistonning qadimiy shahri. Qarshi, Nasaf 
nashriyoti, 2006. 
5.
Ravshanov P. Qashqadaryo tarixi. Toshkent, Fan, 1995. 
6.
Ravshanov P. Qarshi tarixi. Toshkent, Yangi asr avlodi, 2006. 
7.
Sulaymonov R. Naxshab-unutilgan tamaddun sirlari. Toshkent, Ma‘naviyat, 2004. 
8.
G‗ulomov Y. ―Qadimgi madaniyatimizning izlaridan‖. T. Fan. 1990. 
9.
Hasan Ato Abushiy. ―Turkiy qabilalar tarixi‖. T. Cho‗lpon. 1993.