O’zbekiston respuplikasi xalq ta’lim vazirligi jizzax viloyati xalq ta’limi boshqarmasi zarbdor tumani xalq ta’limi bo’limiga qarashli №13-sonli umumta’lim maktabining

Tayanch kompetensiya elementlari:
Kommunikativ kompetensiya:

• 
  matematikaga oid atamalarning ma’nosini tushunib to’g’ri o’qiy oladilar;
  
• 
  matematik ta’riflarni va teoremalarni yoddan ifodali ayta oladilar.
  

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:

• 
  tavsiya etilgan mediamanbalardan axborotlarni izlab topa oladi, zarur bo’lsa uni boshqa ko’rinishga o’tkaza oladilar.
  

Kognitiv kompetensiya:

• 
  o’rganilgan matematik tushunchalar, faktlar va algoritmlarni nostandart vaziyatlarda qo’llay oladi va yangi bilimlar hosil qila oladilar;
  
• 
  o’rganilgan matematik tushunchalar, faktlar va algoritmlarni kundalik vaziyatlarda qo’llay oladi.
  

Yangi darsni bayon etishga tayyorgarlik:
Avvalo haqiqiy ko’rsatkichli darajaning ushbu asosiy xossasini yodga olamiz.
1-xossa: a>0 va x R bo’lsa, a^x >0 bo’ladi.
Bu xossa ko’rsatkichli tenglamalarni yechishda muhim ahamiyatga ega.

1. 
   eslatma: aⁿ darajada, a – darajaning asosi, n esa darajaning ko’rsatkichi deyiladi.
   

Yangi darsning bayoni:
Ta’rif: Daraja ko’rsatkichida noma’lum ishtirok etadigan tenglamalar ko’rsatkichli tenglamalar deyiladi.
Eng sodda ko’rsatkichli tenglama a^x=b ko’rinishdagi tenglamadir, bunda a va b berilgan sonlar bo’lib, a>0 va a , x- esa noma’lum son.
a^x=b tenglamani yechish uchun b ni a^c shaklida yozib olish kerak bo’ladi.
Shunda biz a^x=a^c tenglamaga ega bo’lamiz va asoslarini tashlab yuborsak, x=c yechimiga ega bo’lamiz.
Masalan: Ushbu tenglamalarni yechaylik,
1) 3^x = 81 2) 4^2x-3 =64
3^x=3⁴ 4^2x-3 =4³
x= 4 2x-3=3
Javob: x=4 2x=6
Javob: x=3

1-xossaga ko’ra, a>0 bo’lsa, a^x>0 bo’lishini bilamiz, demak b bo’lsa , a^x =b tenglama yechimga ega bo’lmaydi.

Masalan: a) 2^x = - 4, b) 3^x = 0 kabi tenglamalar yechimga ega emas.
2-eslatma: 2^x = 7 tenglama berilganda biz hozircha 7 ni 2 asosli daraja ko’rinishida ifodalay olmaymiz,lekin bu tenglama yechimga ega ekanini bilamiz.Keyingi bo’limda biz shunga o’xshash tenglamalarning yechimlarini yozishni o’rganamiz.