O’zbekiston respulikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

4.Ma’ruzaning rejasi:
4.1. Bolalar aholisining kasallanishi.
4.2. Bolaning rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy omillar.
4.3. Kasallanish, uning bolalar orasida yosh xususiyatlari bo‘yicha tarkibi
5.Ma’ruzaning mazmuni:
5.1Aholining kasallanishi kasallik holatlari vujudga kelishi va jahon (jamiyat) mavjud bo‘lishining konkret sharoitlarida patologiya­larning tarqalishining ob’ektiv ommaviy hodisasi sifatida aholi turli guruhlari kasallanishi shakllanishining global, umumiy va mintaqaviy o‘ziga xosliklariga kiritish mumkin bo‘lgan uzgarishlar tendensiyalari bilan xarakterlanadi.
Bolalar va o‘smirlar aholisining salomatlik ko‘rsatkichlari mamlakat, mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning u yoki bu darajasi uchun xarakterli bo‘lgan o‘zgarishlarning ma’lum global tendensiyasiga ega buladi.
Birinchidan, zamonaviy sharoitlarda iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatlarda o‘lim darajasining kamayishi va boshqa demografik ko‘rsatkichlar yaxshilanishiga bo‘lgan global tendensiya aniqlanmoqda. Yaqin vaqtgacha bu tendensiya bizning mamlakatimiz uchun ham xarakterli bo‘lgan. U ayniqsa tarixiy planda yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Yaqin o‘tmishda bizning mamlakatimiz uchun xarakterli bo‘lgan ikkinchi tendensiya turli ijtimoiy guruhlar salomatlik ko‘rsatkichlarining ijtimoiy bir xilligiga bo‘lgan tendensiyadir, ya’ni bu holat aholini tibbiy ta’minlash davlat tizimining faoliyati tufayli kelib chiqqan edi. Mamlakat sog‘liqni saqlash tizimi rivojlanishining jadal yo‘li aholi salomatlik ko‘rsatkichlarining birmuncha ijtimoiy bir xilligiga olib kelgan aholi turli qatlamlari hayot darajasini ma’lum bosqichda yaqinlashtarishga, tibbiy xizmatning ta’minlashga imkon berdi. Bu bolalar va o‘smirlar salomatlik holatini o‘rganishda yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Turli ijtimoiy guruhlar salomatlik ko‘rsatkichlarining ijtimoiy bir xilligiga bo‘lgan tendensiya qator yuqori darajada rivojlangan mamlakatlar uchun xarakterlidir.Shu bilan bir qatorda BSST kam rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlardagi aholi turli ijtimoiy guruhlari salomatlik darajasining ko‘rsatkichlarini yaqinlashtirishni ta’minlash zaruratini o‘zining vazifalaridan biri sifatida qo‘yadi.
Aholi salomatligi evolyutsiyasida uchinchi tendensiya infeksion kasallanishining pasayishi hisoblanadi. Respublikamizda bolalarni emlashning yuqori qamrovligi natijasida bu infeksiyalar tez templarda sporadik holatlargacha qisqarmoqda.
Qizamiq bilan kasallanish Respublikamizda o‘z vaqtida vaksinoprofilaktika yordamida umuman uchramadi va kam uchramoqda. (Tursunova D.A., 2003;2004;2005-2006), (2.13 jadval).
Virusli V gepatit kasalligini oldini olishda olib borilgan vaksina profilaktika shuni ko‘rsatdiki, 2002-2007 yillarda kasallik keskin kamayib borgan. (2.14 jadval)
2.13 jadval