O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

“Sho’roi  Ulamo”

 

tashkilotini tuzdilar (uning rahbarlari: Sherali Lapin, Abdumalik Hoji Nabiyev va boshqalar). 

Bo’linishning asosiy sabablari Turkistonning milliy mustaqilligiga erishish yo’lidagi ikki xil 

qarama-qarshi taktik kurash masalasi edi. 

Konservativ,  mutaassiblik  qarashlar  nuqtai  nazaridan  yondashgan  “Qadimchilar”  o’lka 

mustaqilligini  hukmron  mustamlakachilarga  qarshi  faqat  g’azovot,  ya’ni  qurolli  kurash  yo’li 

bilan qo’lga kiritishni yoqlardilar. 

Jadidlarning  ilg’or  namoyandalari  esa  Rossiyada  yuzaga  kelgan  qulay  inqilobiy  shart-

sharoitlardan  foydalanib,  yurt  mustaqillgini  siyosiy  vositalar  orqali,  behuda  qon  to’kmasdan, 

bosqichma-bosqich  qo’lga  kiritishni  istardilar.  Ularning  demokratik  Rossiya  Federatsiyasi 

tarkibidagi 

Turkiston muxtoriyati

 talabi ham shu maqsadni ko’zda tutardi. 

O’lkaning milliy kuchlari o’rtasida yuz bergan bu ajralish va g’oyaviy ixtiloflar, shubhasiz, 

ularning  harakat  birligiga  jiddiy  putur  yetkazardi.  Ayniqsa  “Sho’roi  Ulamo”chilarning  nashri  - 

---

“Al-Izoh”  jurnali  sahifalarida  millatning  ilg’or  kuchlariga,  vatanparvar  milliy  ziyolilarga 

nisbatan  adovat  urug’ini  yoyishga  alohida  urg’u  berildi.  Bu  esa  aslida  shovinistik  kuchlar 

tegirmoniga  suv  quyish  edi.  Negaki  bundan  o’lkada  faoliyat  yuritayotgan  yot  begona  siyosiy 

kuchlar o’z maqsadlari yo’lida foydalandilar. 

Turkistonda  demokratik  harakatlarning  o’sib  borishida,  turli  ijtimoiy  qatlamlar  va 

tabaqalarni  istiqlol  uchun  kurash  bayrog’i  ostida  birlashtirishda  1917-yilda  bo’lib  o’tgan 

Umumturkiston  musulmonlari  qurultoylari  va  ular  ishlab  chiqqan  dasturiy  hujjatlar,  tashkiliy 

tadbirlarning roli katta bo’ldi.