O‘zbekiston respublikasining mehnat kodeksi umumiy qism I bob. Asosiy qoidalar

103-modda. Texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi o‘zgarishlar,
xodimlar soni (shtati) yoki ishlar xususiyatining o‘zgarishiga olib kelgan ishlar hajmining
qisqarishi munosabati bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganda ishda qoldirish uchun
beriladigan imtiyozli huquq
Texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi o‘zgarishlar, xodimlar soni
(shtati) yoki ish xususiyatining o‘zgarishiga olib kelgan ishlar hajmining qisqarishi munosabati bilan
mehnat shartnomasi bekor qilinganda ishda qoldirish uchun imtiyozli huquq malakasi va mehnat
unumdorligi yuqoriroq bo‘lgan xodimlarga beriladi.
Malakasi va mehnat unumdorligi bir xil bo‘lgan taqdirda quyidagilarga afzallik beriladi:
1) qaramog‘ida ikki yoki undan ortiq kishi bo‘lgan xodimlarga;
2) oilasida undan bo‘lak mustaqil ish haqi oluvchi bo‘lmagan shaxslarga;
3) mazkur korxonada ko‘p yillik ish stajiga ega bo‘lgan xodimlarga;
Oldingi
 tahrirga qarang.
4) ishlab chiqarishdan ajralmagan holda oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar o‘quv yurtlarida
tegishli mutaxassislik bo‘yicha malakasini oshirayotgan xodimlarga va ishlab chiqarishdan ajralgan
holda oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar o‘quv yurtlarini tamomlagan shaxslarga o‘qishni
tugatgandan so‘ng mutaxassisligi bo‘yicha ishlayotgan taqdirda ikki yil mobaynida;
(103-modda ikkinchi qismining 4-bandi O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 24-dekabrdagi O‘RQ-
239-sonli 
Qonuni
 tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 554-modda)

---

5) mazkur korxonada mehnatda mayib bo‘lib qolgan yoki kasb kasalligini orttirgan shaxslarga;
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 8-fevraldagi 62-sonli “Tibbiy-
ijtimoiy ekspertiza xizmati tashkiliy tuzilmasini va faoliyatini tashkil etishga oid normativ-huquqiy
hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi 
qarori
.
6) urush nogironlari, urush qatnashchilari va ularga tenglashtirilgan shaxslarga;
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 8-sentabrdagi 252-sonli qarori
bilan tasdiqlangan Davlat pensiyalarini tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risidagi nizomga 
1-ilova 
(“Urush
qatnashchilariga tenglashtiriladigan shaxslar”) va 
2-ilova 
(“Urush nogironlariga tenglashtiriladigan
shaxslar”).
7) atom obyektlaridagi falokatlar oqibatida kelib chiqqan oshirilgan radiatsiya nurlanishi bilan
bog‘liq nurlanish kasalligi va boshqa kasalliklarga yo‘liqqan yoki shunday kasalliklarni boshidan
kechirgan shaxslarga; nogironligi atom obyektlaridagi falokatlar munosabati bilan boshlanganligi
aniqlangan nogironlarga; ana shunday falokatlar va halokatlar oqibatlarini bartaraf etish ishlari
qatnashchilariga, shuningdek mazkur zonalardan evakuatsiya qilingan yoki ko‘chirilgan shaxslarga
hamda ularga tenglashtirilgan boshqa shaxslarga.
Keyingi
 tahrirga qarang.
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 31-maydagi 188-sonli 
qarori
 bilan
tasdiqlangan Yadro poligonlarida va boshqa radiatsiya-yadro obyektlarida xizmat o‘tagan, O‘zbekiston
Respublikasi hududida yashovchi O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining Ro‘yxati.
Jamoa shartnomasida xodimlarni ishda qoldirishda afzallik beriladigan boshqa holatlar
nazarda tutilishi mumkin. Bu holatlar, agar xodimlar ushbu moddaning 
birinchi
va 
ikkinchi
qismlariga
muvofiq ishda qoldirishda afzallik huquqiga ega bo‘lmagan taqdirdagina, inobatga
olinadi.
 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 1998-yil 17-apreldagi 12-sonli “Sudlar
tomonidan mehnat shartnomasi (kontrakti)ni bekor qilishni tartibga soluvchi qonunlarning qo‘llanilishi
haqida”gi qarorining 16-bandining 
birinchi
, 
oltinchi xatboshilari 
va 
25-bandi
.