Kerakli noma’lumlarni (parametrlarni) tanlash

. Kerakli noma’lumlarni (parametrlarni) tanlash
Parametrlar soni masalaning qo’yilishiga qarab aniqlanadi. U shunday bo’lishi kerakki, parametr sifatida tanlangan miqdorlar bo’yicha tenglashtiriladigan to’rning boshqa elementlarini ham hisoblash mumkin bo’lsin. Parametrlarning o’zi esa bir – biri bilan bog’lanmagan bo’lsin.
Parametr sifatida o’lchangan miqdorlarni (burchaklar, nisbiy balandlik) yoki ularning qandaydir funkyiyasi (koordinatalari, absolyut balandligi) tanlash mumkin.
1.1.3.2. Parametrlarning taxminiy qiymatini aniqlash
Agar tenglashtirishda chiziqsiz tenglama paydo bo’ladigan bo’lsa (hisoblashning uchinchi bosqichida), uni chiziqli tenglamaga keltiramiz. Shu ko’rishda parametrlarningtaxminiy qiymati ,… , va ularga tuzatma r₁…r_k kiritiladi. Bundan tashqari taxminiy qiymatni kiritish hisoblashni anchagina yengillashtiradi, ya’ni r₁ – miqdorlardir. Shuning uchun,
t₁= +r₁; … ; t_k= +r_k; (1.1)
Parametr sifatida o’lchangan miqdorlar tanlangan bo’lsa, unda taxminiy qiymatlar deb o’lchash natijalari ,… , qabul qilinadi.
Agar parametr sifatida qandaydir o’lchangan miqdorlarning funksiyasi (koordinatalari, absolyut balandliklari) tanlangan bo’lsa, unda ularning qiymati to’rning yaqin «qattiq” elementlaridan hisoblanadi va ,… , deb belgilanadi.
1.1.3.3. Parametrik tenglamalar bog’liqligini tuzish
Hamma o’lchangan miqdorlar tenglashtirilgan qiymatini kerakli noma’lumlar tenglashtirgan qiymati bilan ifodalaymiz.
i=1,…,n (1.2)
bu yerda: V_i– o’lchangan qiymatlarga tenglashtirishdan tuzatma.
1.1.3.4. Parametrik tuzatmalar tenglamasini tuzmsh
Umumiy holda (1.2) funksiya chiziqsiz. Ularni Teylor qatoriga yoyish orqali chiziqli ko’rinishga keltiramiz va tuzatmalar tenglamasini topamiz [1]: V_i=a_i1r₁+a_i2r₂+…+a_irr_k+I_t (1.3)
bu yerda:
l_i= f_i ( ,....., )- x_i= - x_i (1.4)
(1.3) tenglama bo’yicha tuzatmalar tenglamasi koeffisiyenti 1.1 – jadvalini yig’indilar usuli bo’yicha tekshirish bilan tuzatamiz. 6 ta ustunni to’ldiramiz (k=3 da). Ikkilangan chiziqning o’ngdagi va pastdagi hisoblar tenglashtirishdan keyin bajariladi.
1.1 – jadval

Teng-lama-lar	a1	a1	a1	l	S	V	a1V pa1V	a2V pa2V	a3V pa3V	lV plV	SV pSV	VV pVV
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13