O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tilidir

Mavhum ot yasovchi qo`shimchalar. Tubandagi ot yasovchi qo`shimchalar turli turkumdagi negizlarga qo`shilib, mavhum ot yasaydi.
1 -lik(-liq). Bu qo`shimcha mavhum ot yasovchi eng faol qo`shimcha bo`lib, quyidagi negizlardan ot yasaydi:
a) sifatlarga qo`shilib belgi, xususiyat ifodalovchi otlar yasaydi: go`zallik, yaxshilik, soflik;
b) otlarga qo`shilib holat ifodalovchi mavhum ot ysaydi: yigitlik, do`stlik, dushmanlik;
v) shaxs otlariga qo`shilib, o`zak orqali anglashilgan predmet, soha bilan shug`ullanuvchi ma`nosidagi mavhum ot yasaydi: binokorlik, tuproqshunoslik, manbashunoslik, pichoqchilik, zargarlik;
g) ravishga qo`shilib, harakatning mavhum miqdorini: tezlik ,ko`plik, songa qo`shilib, uning mavhum miqdorini: onlik, yuzlik bildiruvchi otlar yasaydi.
d) -liq qo`shimchasi bor modal so`ziga qo`shilib mavjudlik ma`nosidagi ot yasaydi: borliq.
2.-chilik. Bu qo`shimcha murakkab qo`shimcha (chi+lik) tartiblaridan tuzilgan bo`lib, ot, sifat negizlarga qo`shilib kasb-hunar bildiruvchi mavhum ot yasaydi: to`qimachilik , paxtachilik , chorvachilik ,dehqonchilik, pichoqchilik, suvoqchilik.
3. -garchilik. Bu qo`shimcha ham murakkab (gar-chi-lik) tarkiblardan tashkil topgan bo`lib, holat bildiruvchi mavhum ot yasaydi: yog`ingarchilk, loygarchilik.
4. - ch (inch). Fe`l negizlarga qo`shilib, kishidagi ruhiy holatni bildiruvchi mavhum ot yasaydi: seving, ishonch, quvonch.
5. -sh(-ish). Fe`l negizlarga qo`shilib harakat oti yasaydi: yig`ilish , tug`ilish.
Sintaktik usul bilan qo`shma va juft otlar yasaladi.Ikki yoki undan ortiq so`zlarning o`zaro ma`no va grammatik jihatdan birikishi asosida vujudga kelgan otlar qo`shma otlar deyiladi. Qo`shma otlar tarkibi quyidagi so`zlardan tashkil topadi.
1. Ot+ otdan: belbog`, qo`lqop, muzqaymoq, toshko`mir, Sirdaryo.
2. Sifat+ otdan: oqqush, oqsoqol, qizilo`ngach, sassiq popushak.
3. Son+otdan: to`rt burchak, uchburchak, To`rtko`l, Besh buloq.
4. Ot+ fe`ldan : o`rinbosar, beshiktervatar, muzyorar, kunga boqar kabi.
Qo`shma otlar quyidagicha yoziladi:
1.Ikki yoki undan ortiq so`zlarning birikuvidan tashkil topib, bir ma`no ifodalaydigan , bir urg`u bilan aytiladigan, otlar qo`shilib yoziladi: kunga boqar, oshqozon, belbog`, gultojixo`roz, Jarqo`rg`on kabi.
2.Ikki yoki undan ortiq so`zlarning birikuvidan tashkil topib, alohida urg`u bilan aytiladigan, tarkibli qo`shma otlar ajratib yoziladi: xalq xo`jaligi, Markaziy Osiyo, Qarshi cho`li kabi.Ikki so`zning o`zaro grammatik jihatdan teng bog`lanishidan hosil bo`lib, bir umumiy ma`no anglatuvchi otlar juft otlar deyiladi: ota-ona, aka-uka kabi.
Juft otlar tarkibi quyidagicha so`zlardan tashkil topadi.
1. O`zaro ma`nodosh bo`lgan so`zlardan: mehr- shafqat, kuch-qudrat, shon-sharaf, baxt-saodat.
2. Bir -biriga yaqin ma`noli, aralash tipdagi so`zlardan: ota-ona, aka-uka, qozon-tovoq, uy-ro`zg`or.
3. Tarkibidagi birinchi so`z mustaqil ma`no bildiradigan, ikkinchi so`z ma`no bildirmaydigan so`zlarning birikishidan: bozor-o`chor, don-dun, kiyim-kechak kabi.
Takror otlar ham tuzilishi jihatidan juft otlarga mansub. Biroq ular yasama ot sirasiga kirmaydi. Chunki, takror otlar tarkibidagi ikkinchi so`z fonetik jihatdan o`zgargan holda qo`llanilsa - da,birinchi so`z ifodalagan ma`nodan boshqa ma`noni bildirmaydi. Zero, birinchi so`z ifodalagan ma`no takror otlardagi asosiy ma`no bo`lib qoladi: non-pon, tosh-posh, kitob-mitob kabi.
Qisqartma otlar. Nutqda qisqalikka erishish maqsadida bir qator tarkibli otlar qisqartirilib qo`llaniladi. Bunday otlar qisqartma otlar deyiladi. Masalan, BMT, DAN, MHD kabi.
So`zlarni bu tipda qisqartirib qo`llash faqat ot turkumiga xos. So`z qisqarishi ham yasalishning bir turi bo`lib, unga abbreviatura usuli deyiladi.
Qisqartma otlar quyidagicha shakllardan iborat bo`ladi:
1. So`zlarning bosh harflari olingan holda so`z qisqartiriladi .Bunday qisqattmalar bosh harflar bilan yoziladi. GES, BAA(Birlashgan Arab Amirligi).
2. Birinchi so`zning birinchi bo`g`ini, keyingi so`zlarning bosh harflari olingan holda so`zlar qisqartiriladi; O`zR, O`zRFA, O`zMU kabi .