O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tilidir

AMALIY MASHQLAR
IKKINCHI DARAJALI BO`LAKLARNI SINTAKTIK TAHLIL QILISH TAR TIBI VA NAMUNASI
1. Ikkinchi darajali bo`laklarni belgi lash.
2. Ani qlovchi, to`ldiruvchi , hol, so`rodlari, turi , ifoda lanishi. Masalan:
Menga ro`molchasini bergan o`shal qiz.
Rangi somon bo`pti allaqachonlar
( Qo`shiq)
menga- to`ldiruvchi, kimga? vositali, olmosh bilan ifodalangan, ro`molchasini to`ldiruvchi, nimaa? vositasiz, ot bilan ifodalangan.
Bergan- Aniqlovchi, qanday? sifatdosh bilan ifodalangan, sifatlovchi aniqlovchi.
o`shal- aniqlovchi qanday? olmosh bilan ifodalangan.
qiz- aniqlovchi? belgisiz qaratqichi aniqlovchi, ot bilan ifodalaangan, allaqachonlar- hol, qachonn payt holi, ravish bilan ifodalangan.
49- mashq. Ikkinchi darajali bo`laklarni aniqlab, ularning tagiga chizing, turlari, so`rog`i va gan day so`z turkumi bilan ifodalangannini aayting.
1. Tashqarida hamon chaqmoq yaltirar va yomg`iri va bahor yomg`iri salobatli shovillardi.(P.Q.)2. G`ulomjon ovoz egasini tanidi(M.I.) 3. Agar qiz toqqa ketsa, cholga bir kun bir yilday tuyila beradi.(Sh.R.)4. Milliy g`o ya millat ta fakkurining maahsuli, inson va jamiyat hayotiga ma`no, mazmun baxsh etadigan, uni ezgulik sari yetaklaydigan fikrlar majmuasidir. (“Milliy istiqlol g`oyasi”) 5. Baxtli yoshligimiz uchun jonajon davlatimizga minnadorchiligimizni izhor qilamiz.
50-mashq. Q uyidagi ko`rsatkichlar asosida gaplar tuzing.
1. E---------------A~~~~~~T----------K===========
2. A~~~~~~~~E-----------H-----------K=======-===
3. A~~~~~~~~A~~~~~~,A~~~~~E----------K=====
4. H------------K=========.
5. E------------E----------------K==========
6. E------------H-------------K.

51-mashq. Ushbu she`riy parchadagi hol va to`ldiruvchini aniqlang.

Mana senga olam-olam gul, Etiginguga siqqanicha ol Bunda tole harnarsadan mo`l, To o`lguncha shu o`lkada qol. (H.O. )