βk0 va βk1 — chiziqli regressiya koeffitsiyentlari.
3-§. Xarajat yondashuvi
41. Baholash obyektini baholashda xarajat yondashuvi jamlangan eskirishni chegirgan holda baholash obyektining qismlari va (yoki) qo‘shimcha uskuna qiymatini hisobga olib baholash obyekti tiklanish qiymatini aniqlashga yoxud almashtirishga asoslangan.
42. Baholash obyektining qiymatini baholashda xarajat yondashuvi hisob-kitoblarning quyidagi bosqichlariga rioya etishni o‘z ichiga oladi:
to‘liq tiklanish qiymatini yoki almashtirish qiymatini aniqlash;
baholash obyektiga o‘rnatilgan, baholash obyektining standart butlanishiga (zarur hollarda) kirmaydigan qo‘shimcha uskunaning qiymatini aniqlash;
baholash obyektining tovar qiymati yo‘qotilishi hajmini aniqlash;
qo‘shimcha uskuna qiymati va jamlangan eskirishning qiymat ko‘rsatkichini hisobga olgan holda to‘liq tiklanish yoki almashtirish qiymati o‘rtasidagi farq sifatida baholash obyektining qiymatini aniqlash.
43. Tiklanish qiymati yoki almashtirish qiymatini aniqlash quyidagi usullardan birini qo‘llash orqali amalga oshiriladi:
almashtirish usuli;
turdosh obyekt narxi bo‘yicha hisoblash usuli;
elementma-element hisoblash usuli;
qiymatni indeksatsiyalash usuli.
44. Almashtirish usuli analog (aniq yoki taxminiy) obyektlar to‘g‘risidagi narx axborotidan (bitim dalillari va/yoki yetkazib beruvchilarning takliflari to‘g‘risidagi axborot) foydalangan holda qo‘llaniladi.
Analog-obyektlarning bitim yoki taklif narxiga tuzatishlarning quyidagi asosiy turlari kiritilishi mumkin:
ishlab chiqarish, texnik, texnologik, funksional tavsiflari, butlanishi, jihozlanishi va h.k. bo‘yicha tafovutlarga qarab tuzatish kiritish;
tashish, bitimni rasmiylashtirish, soliq va boshqa majburiy to‘lovlarga qarab tuzatish kiritish;
analog-obyektning joylashgan joyiga qarab tuzatish kiritish;
narxlar o‘zgarishi dinamikasini hisobga olib tuzatish kiritish (analoglarga doir bitimlar va takliflar to‘g‘risidagi axborot olinganiga bir yildan ortiq bo‘lgan taqdirda qo‘llaniladi).
Bitimlar va takliflarning narxlariga narxni shakllantiruvchi boshqa omillarni hisobga olib tuzatishlar kiritilishi ham mumkin.
45. Turdosh obyekt narxi bo‘yicha hisoblash usulini qo‘llagan holda baholash obyektining qiymati quyidagi tartibda aniqlanadi:
baholanayotgan obyekt uchun avvalo tayyorlash texnologiyasi, foydalanadigan materiallari, konstruksiyalari bo‘yicha baholanayotgan obyektga o‘xshash turdosh obyekt tanlanadi. Turdosh obyektning narxi ma’lum bo‘lishi kerak;
turdosh obyektni ishlab chiqarishning to‘liq tannarxi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: