O'zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi

X_φ geografik kenglik tuzatmasini aniqlashda quyidagi belgilar qoidasi kiritilgan.
X_φ tuzatma musbat (chiqish ucun)

1. 
   geografik kenglik 56º dan kichik bo’lsa, azimuth 90º dan katta bo’ladi.
   
2. 
   geografik kenglik 56º dan katta bo’lsa, azimuth 90º dan kichik bo’ladi.
   

X_φ tuzatma musbat (botish ucun)

1. 
   geografik kenglik 56º dan kichik bo’lsa, azimuth 90º dan kichik bo’ladi.
   
2. 
   geografik kenglik 56º dan katta bo’lsa, azimuth 90º dan katta bo’ladi.
   

X_φ tuzatma manfiy (chiqish ucun)

1. 
   geografik kenglik 56º dan kichik bo’lsa, azimuth 90º dan kichik bo’ladi.
   
2. 
   geografik kenglik 56º dan katta bo’lsa, azimuth 90º dan katta bo’ladi.
   

X_φ tuzatma manfiy (botish ucun)

1. 
   geografik kenglik 56º dan kichik bo’lsa, azimuth 90º dan katta bo’ladi.
   
2. 
   geografik kenglik 56º dan katta bo’lsa, azimuth 90º dan kichik bo’ladi.
   

ISHNI BAJARISH TARTIBI

1. Quyoshni chiqish va botish momentlarini hamda azimutlarini quyida berilgan shaharlar uchun hisoblang.

21 Martda Navoiyda; Тoshkentda
22 Iyunda Navoiyda; Тoshkentda
23 Sentabrda Navoiyda; Тoshkentda
22 Dekabrda Navoiyda; Тoshkentda
2. O’sha shaharlarda, ko’rsatilgan sanalarda kun va tunning uzunligini, Quyoshning haqiqiy yarim kunda balandligini aniqlang.
3. O’zingiz yashayotgan shahar uchun topilgan kun va tunning uzunligini, Quyoshning yarim kundagi balandligini chiqish va botish azimutlarini Quyosh og’ishiga bog’liqlik grafigini chizing.
4. Har bir talabaga globusdan ma’lum bir shaharlar beriladi. Talabalar shu shaharda Quyoshning chiqish (botish) momenti va azimutini hisoblaydilar.
1 -rasm. Ma’lum geografik kenglikda kuzatuvchi uchun Quyoshning chiqish (botish) momentlari tuzatmasining nomogrammasi