O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi samarqand viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi tillarni o‘qitish metodikasi kafedrasi



Download 0,57 Mb.
bet200/322
Sana23.01.2022
Hajmi0,57 Mb.
#404338
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   322
Bog'liq
Ona tili o`qitish matodikasi. o`quv-uslubiy majmua

Bugin haqida tushuncha. Bir xavo zarbi bilan aytiladigan bir yeki bir necha tovush bugin deyiladi. Akustik (eshitilish) jixatdan bugin nutqning tovush parchasi bulib, unda bir tovush boshkalardan jarangliligi bilan ajralib turadi. Bunday tovushlar bugin xosil kiluvchi tovush xisoblanadi. Xar bir bugin tarkibida albatta bir unli tovush xisoblanadi. Suzning buginlarga ajralishi uning tarkibidagi unlilarning mikdoriga karab belgilanadi: lo-la, mak-tab, pax-ta-kor, o-i-la, kul-yez-ma, tong, syezd, start kabi.

Undoshlar esa bugin xosil kilmaydigan tovushlarga kiradi. Bugin xosil kilishda ular xar vakt unli bilan yenma-yen keladi yeki umuman katnashmaydi. Bugin tarkibida undoshlar mikdori turlicha buladi: barg, gramm, sent-ner, shark-shu-nos kabi.

Tuzilishi jixatidan buginning eng asosiy tiplari kuyidagicha:


  1. Bir unlidan iborat: o-ta, o-i-la, u-ki, a-ka, o-na, a-vi-a-si-ya kabi.

  2. Bir unli va bir undoshdan iborat. Bu tip buginlar:

a) unli va undoshdan tuziladi. Masalan: in-son, us-toz, ol-din, ab-jir kabi.

b) undosh va unlidan tuziladi: do-na, bo-la, ki-tob, zi-na, lo-la, do-ri-xo-na kabi.



  1. Bir unli va ikki undoshdan iborat. Bu tipdagi buginlar uch kurinishga ega:

a) undosh+unli+undosh, kuch, kosh, bosh, kul, bor, kel-mok, mak-tab, nav-bat kabi.

b) unli+ikki undosh, akl, ilm, erk, ont, be-akl.

v) ikki undosh+unli: fra-za, sta-kan, pla-ner, xro-ni-ka kabi.


  1. Bir unli va uch undoshdan iborat. Bu xil buginlar:

a) undosh+unli+ikki undoshdan: baxt, kirk, buoch, dard, da-raxt kabi.

b) ikki undosh+unli+undoshdan tuziladi: xlor, tras-sa, trak-tor, slet, stol kabi.



  1. Bir unli va turt undoshdan iborat. Bu tur buginlar:

a) ikki undosh+unli+ikki undoshdan: shtamp, shraft, trest, press, sport, stend.

b) undosh+unli+uch undosh yeki uch undosh+unli+undoshdan tashkil topadi: tekst, punkt, struk-tura, strel-ka, sklad, sklad, strep-to-sid kabi.

Turtinchi (ikkinchi turi) va beshinchi turdagi buginlar kupining rus tili orkali uzlashgan so’zlarda uchraydi.

Unli yeki undosh bilan tugashiga karab bugin ikki xil buladi:



  1. Ochik bugin.

  2. Yepik bugin

Ochik bugin unli bilan tugaydi yeki unlidan iborat buladi: ma-sa-la, o-ta, bo-la, o-i-la kabi.

Yepik bugin esa undosh bilan tugaydi: mak-tab, ki-tob, bo-la-lar, xam-kish-lok, Tosh-kent, gul-zor, ish-chan, bul-bul kabi.




Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   322




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish