|
Malaka ishining dolzarbligi
Mazkur malakaviy ish ana shu dolzarb muammoni hal qilishga qaratilgan.
Muammoni o’rganilganlik darajasi
Malakaviy ishda ko’rilayotgan muammo har tomonlama o’rganilib chiqilgan va ma'lum kamchiliklar aniqlangan. Ishda ana shu kamchiliklarni bartaraf qilish yo’llari taklif qilingan. Bular ilg’or pedagogik texnologiyalarni innovatsion usullarning foydalanish usullarini tadbiq qilinganligidir.
Malakaviy ishning maqsadi va vazifasi
Biologiya fani darslarida ilg’or pedagogic texnologiyalarni qo’llash malaka ishining asosiy maqsadi qilib belgilandi. Shu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar amalga oshirilishi lozim:
Biologiya fanida qo’llanilib kelgan metodlarni o’rganish.
Biologiya fani darslarda yangi ilg’or pedagogic texnologiyalar to’g’risida umumiy ma’lumotlarni o’rganish.
Biologiya fanida murakkab mavzularni o’rganish uchun uslublar ishlab
chiqish.
Malakaviy ishning ob'еkti va prеdmеti
Malakaviy ishning ob'еkti sifatida umumta’lim maktablarining “Tabiiy fanlar” yo’nalishidagi o’qituvchilari tanlab olingan.
Tadqiqotga qo’llanilgan mеtodlar va uning mеtodologik asosi
O’zbеkiston Rеspublikasi “Ta'lim to’g’risida”gi qonuni, “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”, Davlat ta’lim standarti va o’quv dasturilari, Prеzidеnt Sh. Mirziyoyevning ta'lim tizimini takomillashtirishga yo’naltirilgan nutqlari, unda bayon etilgan yondashuvlari, tadqiqot muammosiga oid ilmiy-mеtodik pеdagogik adabiyotlarga tayanilgan. Innovatsion pedagogik metodlardan foydalanish to’gri tashkil qilingan.
Malakaviy ishning yangiligi amaliy ahamiyati
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Kimyo va biologiya yo‘nalishlarida uzluksiz ta’lim sifatini va ilm-fan natijadorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qarori naqadar muhim ahamiyat kasb etishini inobatga olgan holda bu fanlarni o’qitishni yanada takomillashtirish lozim. Shu maqsadda bu fanlarni o’qitish yangi texnologiyalarni ishlab chiqish, ularni dars jarayonlarida qo’llash va o’qituvchilarga yetkazish kechiktirib bo’lmas vazifadir.
Ushbu malaka ishi Sizni biologiyadan ilg’or pedagogic texnologiyalarni qo’llashda muvaffaqiyat qozonishingizga yordam beradi deb umid qilaman.
Asosiy qism:
malaka ishi mavzusining nazariy-metodik asoslari;
Geometrik muammolarni hal qilish ko'plab o’quvchilarga qiyinchiliklar tug’diradi. Bu, birinchi navbatda, ma'lum bir teorema yoki formuladan foydalanib, kamdan-kam hollarda geometriya muammosini hal qilish mumkinligi bilan izohlanadi. Vazifalarning aksariyati turli xil nazariy bilimlarni qo'llashni, da'volarni isbotlashni talab qiladi, faqat bu raqamning muayyan joylashuvi bilan, turli formulalarni qo'llashni talab qiladi.
Muammolarni hal qilish qiyin ishdir, bu juda ko'p kuch talab qiladi, u bilan birga muvaffaqiyatning ijodiy quvonchini, ob'ektga bo'lgan muhabbatni va umidsizliklarning achchiqligini, o'z kuchiga ishonmasdan, geometriyaga qiziqishni yo'qotishi mumkin. Muammolarni hal qilish-o'qituvchining o'quvchilarning muvaffaqiyati va kayfiyatini va ularning ta'lim va tarbiya ishlarining samaradorligini doimiy ravishda kuzatishi mumkin bo'lgan nozik barometr.
Fikrlash va muammolarni hal qilish bir-biri bilan chambarchas bog'liq, ammo ular muammolarni hal qilish uchun fikrlashni kamaytirish orqali aniqlanishi mumkin emas. Vazifalarni belgilash, yangi muammolarni aniqlash va amalga oshirish uchun aqliy faoliyat zarur. Fikrlash, shuningdek, o'qish jarayonida va boshqa ko'plab holatlarda matnni tushunish uchun bilimlarni o'rganish uchun ham zarurdir.
Qarama-qarshilikni hal qilish vositasini izlash harakat usulini shakllantirishga olib keladi, ikkinchisi esa vazifalarning barcha sinflarini hal qilishga imkon beradi.
Geometriya kursida quyidagi nostandart vazifalar tanlanadi:
- dalil uchun;
- qurish uchun;
- hisoblash uchun;
- qiziqarli.
"Nostandart" - nisbiy tushuncha. U uchun yangi g'oyani qo'llashni talab qiladigan vazifa bilan birinchi marta uchrashadigan talaba uchun vazifa nostandart emas.
Nostandart vazifa-bu hal qiluvchi qaror qabul qiluvchiga qaror qabul qilish g'oyasi ma'lum emas, hatto nazariyaning ma'lum bir qismiga ham mumkin bo'lgan echimlardan kamida bittasi asoslanadi.
Nostandart vazifalar, bir nechta funktsiyalarni bajarish:
- o'quvchilarning o'qishga bo'lgan qiziqishini rivojlantirish va qo'llab-quvvatlash, ularning moyilligi va imkoniyatlarini ro'yobga chiqarishga yordam beradi;
- turli xil guruh va jamoaviy ta'lim ishlarini birlashtirishga imkon beradi;
- ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish;
- o'rganilayotgan materialni yaxshiroq tushunish va tushunishga yordam bering;
- axborot haddan tashqari yuk uchun yaxshi vosita.
Bunday vazifalarga bo'lgan ehtiyoj o'quvchilarning o'zlari tomonidan seziladi. Shuning uchun nostandart geometrik vazifalarni tanlash kerak. Mashqlarni tanlashda xatolar salbiy natijaga olib kelishi mumkin. Shunday qilib, g'ayritabiiy formulalar, juda g'alati qaror o’quvchilarni "qo'rqitishi" mumkin.
Geometriya fani arxitektura va san'at sohalarida qo'llaniladigan matematikaning juda muhim sohasidir . Geometriya qo'llanilmaydigan joylarda inson faoliyati sohasini topish qiyin . Odamlar uylar va ofis binolarini, yo'llarni va samolyotlarni quradilar. Geometriya hamma joyda.
Geometriya, ehtimol matematikaning eng qadimgi qismidir. Qadimgi odamlar
ularning mulklari qanchalik katta ekanligini, uning ekinlarni yetishtirish qobiliyati va qancha devor kerakligini bilishni xohlashdi . O'sha vaqtga kelib
uchburchaklar, kvadratchalar va doiralar kabi oddiy geometrik figuralar paydo bo'ldi . Qadimgi yunonlar va misrliklar tomonidan hal qilingan muammolar
juda g'ayrioddiy va qiyin va ularning turli xil versiyalari ba'zi imtihonlar
va matematik tanlovlarda paydo bo'ladi . Ushbu malaka ishida men taqdim etgan geometrik masalalar va ularning yechimlarini ko'rib chiqish sizni o’quvchingizni matematikadan turli xil tadbirlarda va fan olimpiadasiga tayyorlashda qo’l keladi deb o’ylayman. Bunday muammolarni kam o'qituvchilar qamrab olishadi. Ba'zi o'qituvchilar ushbu muammolarni hal qilish strategiyasini tushuntirishga vaqtlari yo'q ; boshqalari esa ma'lumotga ega emaslar. Bu malaka ishi darslik emas . Ushbu ish geometriyadan har qanday mavzuni qamrab olmaydi, lekin u sizga tekislik geometriyasi bo'yicha qisqacha dars beradi va muammolarni hal qilish ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu sizning matematik qobiliyatingizni yaxshilashga yordam beradi.
Ushbu malaka ishidan qanday foydalanish kerak? Buning uchun siz tegishli masalaning yechimini ko’rishdan oldin yechimga qaramasdan o’zingiz bajarishga harakat qilib ko’ring.masalaning yechimini topa olmasangizgina yechimga qarang.
Malaka ishida keltirilayotgan ushbu ilovalar barcha geometriyani mukammal o’rganuvchilar uchun juda qulay materiallar hisoblanadi.
Ushbu ilovalar geometriyaning planimetriya va stereometriya bo’limlaridagi barcha formula, alomatlar va teoremalarni o’z ichiga qamrab olgan. Ilovalar oddiy tilda hammaga tushunarli so’zlar bilan yozilgan. Barcha o’qituvchi va o’quvchilar foydalanishlari uchun tavsiya etiladi.
Mavzu bo‘yicha muammoning yechimiga qaratilgan takliflarni ishlab chiqishda asosli tahlillar, malaka ishi mavzusining amaliy ahamiyati (me’yoriy hujjatlar, ilg‘or ta’lim texnologiyalari, metodik yondashuvlar, AKT vositalaridan foydalanish, o‘quvchilar bilimini baholashning xalqaro talablari )
Siz bilan ko’rib chiqayotgan ushbu usullar quyidagi xususiyatlarga ega:
keng xilma-xillik, rasmiy tavsiflashning qiyinligi, bir-birining o'rnini bosishi, qamrovning aniq chegaralarining yo'qligi.
Geometrik masalalarni yechishda odatda uchta asosiy usul qo'llaniladi:
geometrik - talab qilinadigan tasdiq bir qator bizga tanish teoremalardan mantiqiy asoslar asosida olinganida;
algebraik – izlanayotgan geometrik miqdor to'g'ridan-to'g'ri yoki tenglamalardan foydalangan holda geometrik figuralar elementlari orasidagi turli bog'liqliklar asosida hisoblanganda;
kombinatsiyalangan - ba'zi bosqichlarda geometrik usul bilan, boshqalarida - algebraik usul bilan yechim topilganda. Qaysi usul tanlanmasin, uni qo'llashning muvaffaqiyati, tabiiyki, teoremalarni bilish va ularni qo'llash qobiliyatiga bog'liq.
Birinchi navbatda o'zlashtirish va ishlab chiqishga arziydigan geometrik masalalarni yechishning asosiy usuli algebraik usuldir.
1.Masala. To’g’ri burchakli uchburchak gipotenuzasiga tushirilgan baladlik uni yuzalari 4 va 16 ga teng ikkita uchburchaklarga ajratadi.Gipotenuzaning uzunligini toping.
Masala uchta no’malum qiymat kiritish orqali yechiladi. Bunda uch noma’lumli uch tenglamalar sistemasini yechish orqali yechim topiladi.
Masalaning chizmasi:
Yechimi. АН= х , НВ= y, СН=h, belgilashlar olamiz. Tenglamalar sistemasini tuzamiz.
birinchi va ikkinchi tenglamalarni bir-biriga ko’paytirib quyidagilarni hosil qiilamiz.
Tenglamalarni bir-biriga bo’lsak:
256=2∙h2 ,h2=16, h=4, АН=8, ВН=2, АВ=10.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
