O`zbekiston Respublikasi Xalq Ta`limi Vazirligi Qashqadaryo vxtxqtmoi tinglovchisi chorshanbiyeva norbibining

O`zbekiston Respublikasi

Xalq Ta`limi Vazirligi Qashqadaryo VXTXQTMOI Tinglovchisi CHORSHANBIYEVA NORBIBIning

MALAKA ISHI TAQDIMOTI

MAVZU:Qon- TOMIRLAR SISTEMASI VA GIGENASI MAVZUSINI O’TISH METODIKASI.

Kirish

• Qon aylanish sistemasi organlariga yurak,arteriya,kapilyar,vena va limfa tomirlari kiradi.Yurak va tomirlar
• odam organizmida qonning to`xtovsiz xarakatini ta`minlaydi.

Yurakning joylashishi.

Yurak to`sh suyagi orqasida , ikki o`pka orasida joylashgan.Ko`proq chap tomonda

Ayollarda-180-220g

Erkaklarda-220-300g

Yurakning tuzilishi.

Yurakning qon aylanish tizimi

Yurakning ishlashi

Yurak bo`lmalari va qorinchalarining qisqarishi sistola kengayishi diastola deyiladi

Yurakning ishlashi

• Tinch holatda katta odam yuragi bir daqiqada 70-72 marta qisqaradi va kengayadi. Yurak sikli urtacha O,8-sek davom etadi

• Yurak qorinchalari bir marta qisqarganda 65 -70ml qonni aortaga chiqaradi,bu yurakning sistolik hajmi deb ataladi

Qon bosimi Qonning tomirlar devoriga ko`rsatgan bosim kuchi qon bosim 2-hil bo`ladi: arterial va vena

Chap qorincha qisqarganda-maksimal

Chap qorincha kengayganda-minimal

Yurak avtomatiyasi.

• Yurakning o`z muskullarida paydo bo`lib turadigan qo`zg`alishlar ta`sirida bir meyorda qisqarib turishi yurak avtomatiyasi deyiladi.

Yurak biotoklari.

• Yurak muskullarining holati

Yurak- qon tomirlar faoliyatini nerv va gumaral yul bilan boshqarilishi

Yurak-qon tomirlarga ko`rsatadigan zararli ta`sirlar

Yurak- Qon tomir kasalliklari

• Ateroskleroz-qon tomir devorini mo`rtlashib qolishi
• Gipertoniya-arterial qon bosimining ko`tarilishi
• Yurakning ishimek kasalligi-yurak muskullarida qon aylanishning buzilishi.
• Miokard infarkti-yurak muskullarining emirilishi.
• Insult-bosh miyaga qon quyilishi.

XULOSA

• Xulosa qilib shuni aytsak-Yurak qon aylanish sistemasining markaziy organi.Yurak nasos kabi qonni haydab tomirlarga chiqarib beradi.
• Odamda 5l qondan 2-2.5l yo`qotsa halok bo`ladi.
• Yurak-qon tomir kasalliklariga chalinmaslik uchun sog`lom turmush tarziga amal kilish kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar

1.Aziz Kenjayev.Abituriyentlar uchun.Biologiya.

2.B.Aminov,T.Tilovov.Odam va uning salomatligi

3.Mo`minov.Sattorov.Otaboev.Xoliqo

va.Salomatlik asoslari.

4.Tolipova.Biologiyani o`qitishda pedagogik texnalogiyalar.O`quv qo`llanma.Toshkent.2004.

E`tiboringiz uchun raxmat.